આ નાણાંકીય વર્ષમાં રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાની મોનેટરી પોલિસી કમિટી (એમપીસી)ની પ્રથમ બેઠકમાં કોઈને આશ્ચર્ય થયું ન હતું. રિઝર્વ બેંકના ગવર્નરનું નિવેદન, નાણાંકીય નીતિના ઠરાવ અને નીતિની રજૂઆત પછી મીડિયા સાથે વાતચીત કરતી વખતે, રિઝર્વ બેંકના અધિકારીઓએ કહ્યું કે એમપીસી ટકાઉ ધોરણે ૪ ટકા ફુગાવાના દરના કાયદાકીય નિર્દેશનું પાલન કરવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે. આનું સ્વાગત કરવું જોઈએ. પરિણામે, એમપીસીએ સતત સાતમી વખત પોલિસી રેપો રેટને ૬.૫ ટકા પર યથાવત રાખ્યો હતો. એમપીસીએ ચાલુ વર્ષમાં અર્થતંત્ર ૭ ટકાના દરે વૃદ્ધિ પામવાનું અનુમાન કર્યું હોવાથી, આ સતત ચોથું વર્ષ હશે જ્યારે ઓછામાં ઓછો ૭ ટકાનો વૃદ્ધિદર હાંસલ કરવામાં આવશે. વૃદ્ધિ અને ફુગાવો બંને પ્રમાણમાં સાનુકૂળ છે અને ટકાઉ ધોરણે ચાર ટકા ફુગાવો હાંસલ કરવો એ બજારના સહભાગીઓ સમજી શકે છે, પરંતુ લક્ષ્ય ક્યારે હાંસલ થવાની સંભાવના છે તેનું મૂલ્યાંકન કરવાની પણ જરૂર છે.

મોનેટરી પોલિસી કમિટીનો અંદાજ છે કે ચાલુ નાણાંકીય વર્ષમાં સરેરાશ ફુગાવાનો દર ૪.૫ ટકા રહેશે, જે લક્ષ્યાંકથી વધુ છે. એમપીસીમાં અને અન્યત્ર એવી દલીલ કરવામાં આવી છે કે વાસ્તવિક નીતિ દરમાં બે ટકાનો વધારો તારણોને નુકસાન કરી શકે છે. પરંતુ સમિતિએ એવો પણ વિચાર કર્યો છે કે વાસ્તવિક નીતિ દર ફુગાવા સાથે જોવો જોઈએ, જે ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં લક્ષ્યાંકથી ઉપર રહેવાની અપેક્ષા છે. આવી સ્થિતિમાં એમપીસી ક્યાં સુધી રેપો રેટ ૬.૫ ટકા જાળવી રાખશે? ગયા અઠવાડિયે મોનેટરી પોલિસી રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે સામાન્ય ચોમાસુ અને કોઈ નીતિગત આંચકા સામે ન આવવાની સંભાવના સાથે, માળખાકીય મોડલ સૂચવે છે કે ફુગાવાનો દર ૨૦૨૫-૨૬ સુધી સરેરાશ ૪.૧ ટકા રહેશે. પ્રોફેશનલ ફોરકાસ્ટર્સનું કહેવું છે કે વર્તમાન નાણાકીય વર્ષમાં પોલિસી રેટમાં ૫૦ બેસિસ પોઈન્ટ્સનો ઘટાડો થઈ શકે. 

એમપીસી વિશ્વાસ કરવા ચાહે છે કે ફુગાવો ટકાઉ ધોરણે લક્ષ્યની નજીક રહેશે અને તે પછી જ નાણાકીય સરળતા તરફ આગળ વધશે. ફુગાવાના લક્ષ્યાંકને હાંસલ કરવામાં મુખ્ય સમસ્યા ખાદ્યપદાર્થોના ભાવની અસ્થિરતા જોવા મળે છે. જેમ કે, ખાદ્ય ફુગાવો ફેબ્રુઆરીમાં ૭.૮ ટકા હતો અને હેડલાઇન દરમાં ૭૦ ટકાનું યોગદાન આપ્યું હતું. કોર ફુગાવો વર્તમાન શ્રેણીમાં ૩.૪ ટકાના સૌથી નીચા સ્તરે રહ્યો છે. ખાદ્યપદાર્થોની કિંમતોની અસ્થિરતાની આગાહી કરવી હંમેશા મુશ્કેલ હોય છે. ખાસ કરીને આત્યંતિક હવામાન ઘટનાઓ જોતા. ખાદ્યપદાર્થોના ભાવમાં અસ્થિરતા નજીકના ભવિષ્યમાં વધુ મુશ્કેલ પરિસ્થિતિઓનું નિર્માણ કરી શકે છે.

એમપીઆરમાં પ્રકાશિત સંશોધન જણાવે છે કે સમય જતાં ફુગાવો અને તેની અસ્થિરતા બંને વધી શકે છે. સતત મોસમી આંચકાઓને લીધે ચુસ્ત નાણાકીય નીતિની જરૂર પડી શકે છે. ફુગાવાની અપેક્ષાઓ બદલાઈ શકે છે અને રિઝર્વ બેંકની વિશ્વસનીયતા પર તેની અસર થઈ શકે છે. આવી સ્થિતિમાં ફુગાવાને અંકુશમાં લેવા માટે ઉચ્ચ નીતિગત વ્યાજદરની જરૂર પડશે અને તેનાથી ઉત્પાદનને અસર થશે. આબોહવાના મુદ્દાઓ સાથે ખાદ્ય અર્થવ્યવસ્થાનું સંચાલન મધ્યમથી લાંબા ગાળાની નાણાકીય નીતિ પર મહત્વપૂર્ણ પ્રભાવ પાડશે. જો કે ચોમાસા અંગે સારા સંકેત છે. ખાનગી હવામાન આગાહી એજન્સી સ્કાયમેટે કહ્યું કે આ વર્ષે ભારતનું ચોમાસું સામાન્ય રહેવાની સંભાવના છે અને મોસમના ઉત્તરાર્ધમાં વધુ વરસાદની આગાહી છે. ભારતીય હવામાન વિભાગના વૈજ્ઞાાનિકોએ પણ આ વર્ષે અનુકૂળ ચોમાસાના પ્રારંભિક સંકેતો શોધી કાઢયા છે, જેમાં અલ નીનોની સ્થિતિ ઓછી થઈ રહી છે અને સમગ્ર યુરેશિયામાં બરફનું આવરણ ઘટયું છે.

હવામાન કચેરી આ મહિનાના અંતમાં ચોમાસાની આગાહી જાહેર કરશે. સ્કાયમેટે કહ્યું કે આગામી ચોમાસું 'સામાન્ય' રહેવાની ધારણા છે, જે જૂનથી સપ્ટેમ્બર સુધી ચાલશે. એલપીએના ૯૬ ટકા અને ૧૦૪ ટકા વચ્ચેનો વરસાદ સામાન્ય માનવામાં આવે છે. સ્કાયમેટ દક્ષિણ, પશ્ચિમ અને ઉત્તર-પશ્ચિમ પ્રદેશોમાં એકદમ સારા વરસાદની અપેક્ષા રાખે છે. આ મુજબ મહારાષ્ટ્ર અને મધ્યપ્રદેશના ચોમાસાના મુખ્ય વરસાદ આધારિત વિસ્તારોમાં પૂરતો વરસાદ પડશે. જોકે, પૂર્વીય રાજ્યો બિહાર, ઝારખંડ, ઓડિશા અને પશ્ચિમ બંગાળમાં જુલાઈ અને ઓગસ્ટના ચોમાસાના પીક મહિના દરમિયાન ઓછો વરસાદ થવાની ધારણા છે. પૂર્વોતર ભારતમાં સિઝનના પહેલા ભાગમાં સામાન્યથી ઓછો વરસાદ પડવાની શક્યતા છે. ૈંસ્ઘ અધિકારીઓએ આ મહિનાની શરૂઆતમાં કહ્યું હતું કે ભારતમાં સાનુકૂળ ચોમાસા સાથે સંકળાયેલા અલ નીનોની સ્થિતિ સિઝનના ઉત્તરાર્ધમાં સ્થાપિત થવાની સંભાવના છે.