- રોકાણ હબ બનવા માટે ભારતે રાજ્ય અને કેન્દ્રીય સ્તરે તેની નીતિઓને સુમેળ સાધવો પડશે 

સરકારે વિશ્વ બેંકના નવા બિઝનેસ રેડી (બી-રેડી) ઈન્ડેક્સ માટેની તૈયારીઓ શરૂ કરી છે જે હવે બંધ થઈ ગયેલ ઈઝ ઓફ ડુઈંગ બિઝનેસ ઈન્ડેક્સનું સ્થાન લેશે. આ દર્શાવે છે કે સરકાર આર્થિક વૃદ્ધિ માટે ફોરેન ડાયરેક્ટ ઇન્વેસ્ટમેન્ટ (એફડીઆઈ) પર નવેસરથી ભાર આપવા તૈયાર છે. બી-રેડી ઇન્ડેક્સ ૧૮૦ દેશોને આવરી લેવાનું લક્ષ્ય ધરાવે છે અને તે સપ્ટેમ્બર ૨૦૨૫માં શરૂ થવાનો છે. ભારતમાં તેનો સર્વે વર્ષના ઉત્તરાર્ધમાં હાથ ધરવામાં આવશે. તે પહેલા, ડિપાર્ટમેન્ટ ફોર પ્રમોશન ઑફ ઈન્ડસ્ટ્રી એન્ડ ઈન્ટરનલ ટ્રેડ મહિનામાં બે વાર મુખ્ય મંત્રાલયો સાથે બેઠકો યોજી રહ્યું છે જેથી બી-રેડી પ્રશ્નાવલીમાં સમાવિષ્ટ ૧,૩૦૦થી વધુ પ્રશ્નોના સંદર્ભમાં પરિસ્થિતિ કેવી છે તેનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવે.

વ્યાપક સ્તરે, રાજ્યોના બિઝનેસ રિફોર્મ એક્શન પ્લાનમાં કેટલાક બી-રેડી સંબંધિત સૂચકાંકોનો સમાવેશ કરવાની યોજના છે. આ એક સ્વસ્થ અને સક્રિય અભિગમ છે કે જેનાથી તાજેતરના વર્ષોમાં મર્યાદિત એફડીઆઈ પ્રવાહ સાથે ખૂબ જ મર્યાદિત પરિણામો મળ્યા છે. એમએનસી  દ્વારા દેશમાં મોટા ઉત્પાદન કેન્દ્રો સ્થાપવામાં આવ્યા હોવાના ઓછા પુરાવા છે, જેના માટે સરકારના પ્રોત્સાહનોમાં કેટલાક ઇચ્છનીય ફેરફારો કરવામાં આવ્યા હતા. ચાઇના પ્લસ વનની વ્યૂહરચના (રોકાણ માટે ચીન સિવાયનો એક દેશ પસંદ કરવો)ને કારણે દેશમાં મેન્યુફેક્ચરિંગમાં વધારો થવાની ધારણા છે પરંતુ તે હજુ સુધી ફળીભૂત થયું નથી.

એપલના બે વિક્રેતાઓ વિસ્ટ્રોન અને પેગાટ્રોને પોતાને ભારતથી દૂર કર્યા છે. આઇફોન નિર્માતા પેગાટ્રોનનો નિર્ણય એપલના વૈશ્વિક સ્તરે બિઝનેસથી દૂર જવાનો એક ભાગ હોવાનું કહેવાય છે, વિસ્ટ્રોનનું બહાર નીકળવું એ સપ્લાય ચેઇન મેનેજમેન્ટ અને લેબર પોલિસી સાથેની સમસ્યાઓને પ્રતિબિંબિત કરે છે. આ બંને સમસ્યાઓ ભારતના મેન્યુફેક્ચરિંગ સેક્ટરમાં લાંબા સમયથી છે. પોલિસી ડિઝાઇન અને રોકાણકારોની અપેક્ષાઓએ પણ પ્રોજેક્ટ્સને પ્રભાવિત કર્યા છે.

તેનું ઉદાહરણ વિયેતનામની ઇલેક્ટ્રિક વાહન ઉત્પાદન કંપની વિનફાસ્ટના તમિલનાડુના થૂથુકુડીમાં બે અબજ ડોલરના રોકાણની આસપાસની અનિશ્ચિતતા છે. કંપનીને લાગે છે કે તેણે જે સબસિડી માંગી હતી તે મેન્યુફેક્ચરિંગ શરૂ થતાં સુધીમાં સમાપ્ત થઈ જશે. સરકારે કહ્યું છે કે જ્યારે પોલિસી લાગુ થશે ત્યારે જ આ હાંસલ થશે. આ પ્રકારની નીતિની અનિશ્ચિતતા મોટાભાગે સૂચકાંકોમાં પ્રતિબિંબિત થતી નથી, જે ઘણી વખત ટિક બોક્સ હોય છે અને વૈશ્વિક રોકાણકારો કરતાં સરકારો તેને વધુ ગંભીરતાથી લે છે.

૨૦૧૯ માં નાદારી કોડના અમલીકરણ પછી, ભારતે ઇન્ડેક્સમાં ૧૪ પોઇન્ટનો ઉછાળો જોયો કારણ કે એવું માનવામાં આવતું હતું કે તે વ્યવસાયો માટે બહાર નીકળવાનું સરળ બનાવશે. પરંતુ આનાથી વ્યવસાય કરવાની સરળતા સંબંધિત વાસ્તવિક સમસ્યાઓ પર કોઈ અસર થઈ નથી. ઇઝ ઓફ ડુઇંગ બિઝનેસ ઇન્ડેક્સના સંદર્ભમાં અર્થશાસ્ત્રના વિદ્વાનોએ લાંબા સમય પહેલા આને રેખાંકિત કર્યું હતું. આખરે ૨૦૨૧માં, વિશ્વ બેંકે તેને બંધ કરવો પડયો હતો.

વિશ્વ બેંક કહે છે કે બી-રેડી ઇન્ડેક્સ પરિબળોની વ્યાપક શ્રેણીને જોશે, ખાસ કરીને ખાનગી ક્ષેત્રમાં, અને નિયમનકારી ગુણવત્તા, કાર્યબળ અને પર્યાવરણ જેવા ગુણાત્મક મૂલ્યાંકનનો સમાવેશ કરવા માટે વ્યવસાયના ધોરણોથી આગળ વધશે. આ અર્થતંત્રના રોકાણના વાતાવરણના વધુ ભરોસાપાત્ર અને મજબૂત સૂચકો સાબિત થઈ શકે છે.