Tejas Mk-1A Takes First Flight: તેજસ એમકે-1એ ફાઈટર જેટની પહેલી ઉડાન 28મી માર્ચે બેંગલુરુમાં હિન્દુસ્તાન એરોનોટિક્સ લિમિટેડની સુવિધામાં સફળતાપૂર્વક પૂર્ણ થઈ હતી. આ ઉડાન લગભગ 18 મિનિટની હતી. થોડા સમય પહેલા આ વિમાનમાં ડિજિટલ ફ્લાય બાય વાયર ફ્લાઈટ કંટ્રોલ કોમ્પ્યુટર (DFCC) લગાવવામાં આવ્યું હતું. સરળ ભાષામાં ડીએફસીસીનો અર્થ છે ફાઈટર જેટમાંથી મેન્યુઅલ ફ્લાઇટ કંટ્રોલ દૂર કરવા અને તેને ઈલેક્ટ્રોનિક ઈન્ટરફેસ સાથે બદલવાનો છે. એટલે કે કોમ્પ્યુટરના હાથમાં ઘણી બધી વસ્તુઓ જાય છે, જે વિમાનને સંતુલિત રાખે છે અને પાયલોટના કહેવા મુજબ નિયંત્રિત રહે છે.

તેજસ આધુનિક સુવિધાઓથી સજ્જ

વિમાનનું અદ્યતન વર્ઝન, તેજસ એમકે-1એ અદ્યતન મિશન કોમ્પ્યુટર, હાઈ પ્રદર્શન ક્ષમતા ડિજિટલ ફ્લાઈટ કંટ્રોલ કોમ્પ્યુટર (DFCC Mk-1A), સ્માર્ટ મલ્ટી-ફંક્શન ડિસ્પ્લે (SMFD), એડવાન્સ ઈલેક્ટ્રોનિકલી સ્કેન કરેલ એરે (AESA) રડાર, એડવાન્સ્ડ સેલ્ફ-પ્રોટેક્શન જેમર, ઈલેક્ટ્રોનિક વોરફેર સૂટ જેવી આધુનિક સુવિધાઓથી સજ્જ છે. જો કે આ વિમાન તેજસ એમકે-1 જેવું જ છે, પરંતુ તેમાં કેટલીક વસ્તુઓ બદલાઈ છે. જેમ કે તે અત્યાધુનિક ઈલેક્ટ્રોનિક વોરફેર સ્યૂઈટ, અદ્યતન એઈએસએ રડાર, સેલ્ફ-પ્રોટેક્શન જેમર, રડાર વોર્નિંગ રિસીવરથી સજ્જ છે. ઉપરાંત ઈસીએમ પોડ બહારથી પણ લગાવી શકાય છે.

આ વિમાન કેટલી ઝડપથી ઉડે છે?

તેજસ એમકે-1એ પહેલાના વેરિઅન્ટ કરતાં થોડું હળવું છે. વિમાનની લંબાઈ  43.4 ફૂટ, અને ઊંચાઈ 14.5 ફૂટ. મહત્તમ 2200 કિ.મી પ્રતિ કલાકની ઝડપે ઉડી શકે છે. કોમ્બેટ રેન્જ 739 કિલોમીટર છે. જો કે, તેની ફેરી રેન્જ 3000 કિલોમીટર છે. તેજસ એમકે-1એ મહત્તમ 50 હજાર ફૂટની ઊંચાઈ સુધી પહોંચી શકે છે. તેમાં કુલ 9 હાર્ડ પોઈન્ટ છે. 23 એમએમની ટ્વીન-બેરલ તોપ લગાવવામાં આવી છે. 9 અલગ અલગ રોકેટ, મિસાઈલ, બોમ્બ હાર્ડપોઈન્ટમાં ઈન્સ્ટોલ કરી શકાય છે.

સેનાને કેટલા તેજસ વિમાનની જરૂર છે?

ભારતીય વાયુસેનાને 180 તેજસ વિમાનની જરૂર છે. 83 એસસીએ માર્ક-1એ માટે કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા છે. એરફોર્સ વધુ 97 વિમાન લેશે. ભારતીય વાયુસેના માર્ક 1એ પહેલા તેમણે 123 તેજસ ફાઈટર જેટની માંગણી કરી હતી. જેમાંથી 30 જેટલા જેટની ડિલિવરી કરવામાં આવી છે. ત્યાર બાકીના 83 વિમાન જેટ તેજસ માર્ક-1ઓ હશે, જે 2024થી 2028 વચ્ચે આપવામાં આવશે. અમેરિકા, ફ્રાન્સ, જર્મની, ઈંગ્લેન્ડ, ચેક રિપબ્લિક, બ્રાઝિલ, દક્ષિણ કોરિયા, રશિયા, ચીન, ઈટાલી અને રોમાનિયા પાસે પણ હળવા ફાઈટર જેટ્સનો કાફલો છે.

ભવિષ્યમાં તેજસ વિમાનમાં કયા હથિયારો લગાવવામાં આવશે?

•એસ્ટ્રા એમકે-3: આ મિસાઈલનું પરીક્ષણ કરવામાં આવી રહ્યું છે. આ હવાથી હવા મારક બિયોન્ડ વિઝ્યુઅલ રેન્જ મિસાઈલ (BVRAAM) છે. તેની રેન્જ 350 કિલોમીટર છે. તે મહત્તમ 66 હજાર ફૂટની ઊંચાઈ સુધી જઈ શકે છે. તેની સ્પીડ 5557 કિ.મી. પ્રતિ કલાક છે. આ મિસાઈલનું 2023માં એકવાર પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું છે. તે સુપરસોનિક ઝડપે દુશ્મનના ટાર્ગેટ પર હુમલો કરે છે. તેમાં રેમજેટ એન્જિન છે.

•તારા: તેનું આખું નામ ટેક્ટિકલ એડવાન્સ્ડ રેન્જ ઓગમેન્ટેશન છે. આ એક પ્રકારનું પ્રેસિશન સ્ટ્રાઈક સ્ટેન્ડ-ઓફ હથિયાર છે. તેની રેન્જ 50થી 100 કિલોમીટર છે. તેમાં હાઈ એક્સપ્લોસિવ વોરહેડ લગાવવામાં આવ્યા છે. તે ત્રણ વજનમાં આવે છે, પહેલા 250 કિ.ગ્રા., 450 કિ.ગ્રા. અને 500 કિ.ગ્રા.

•એનએએસએમ- એમઆપ: આ મીડિયમ રેન્જની નૌકાદળ એન્ટી-શિપ મિસાઈલ છે. જેની રેન્જ 250થી 350 કિલોમીટરની હશે. તેની સ્પીડ 864 કિલોમીટર પ્રતિ કલાક હશે. આ મિસાઈલને દેશના યુદ્ધ જહાજો અને તેજસ ફાઈટર જેટમાં ઈન્સ્ટોલ કરવાની યોજના છે.

•રુદ્રમ મિસાઈલ: ભારતીય વાયુસેનાની એક શક્તિશાળી, સચોટ અને હાઇ-સ્પીડ હવાથી જમીન મારક એન્ટિ-રેડિયેશન મિસાઈલ છે. આ મિસાઈલના ત્રણ પ્રકાર છે - રુદ્રમ-1, રુદ્રમ-2 અને રુદ્રમ-3. ત્રણેયની લંબાઈ 18 ફૂટ છે. વજન બદલાય છે. રુદ્રમ-1 મહત્તમ 55 કિલો વજનનું હથિયાર લઈ જઈ શકે છે.

•બ્રહ્મોસ-એનજી: આ બ્રહ્મોસની નેક્સ્ટ જનરેશન મિસાઈલ છે. તેની રેન્જ 290 કિલોમીટર છે. તેનું વજન 1.5 ટન, લંબાઈ 20 ફૂટ અને વ્યાસ 50 સેન્ટિમીટર છે. આ એક મિસાઈલ છે જે આગ પર કામ કરે છે અને ટેકનોલોજીને ભૂલી જાય છે. તેના ઘણાં પ્રકારો છે, જેને જમીન, પાણી અને હવાથી ફાયર કરી શકાય છે. આ એક સુપરસોનિક ક્રૂઝ મિસાઈલ છે જે 3704 કિમી/કલાકની ઝડપે દુશ્મનના નિશાન પર હુમલો કરે છે.