ITR vs TDS: ઈનકમ ટેક્સ રિટર્ન ફાઈલ કરવાનું શરૂ થઈ ચૂક્યું છે. પ્રથમ વખત ટેક્સ ફાઈલ કરનારા તેમજ નવયુવાનો આઈટીઆર અને ટીડીએસના અર્થ વિશે અસમંજસમાં હોય છે. આ બંને વચ્ચે મોટો તફાવત છે. ઈનકમ ટેક્સ એ કંપનીની વાર્ષિક કમાણી પર લાદવામાં આવતો ટેક્સ છે, જ્યારે ટીડીએસ એ કરચોરી અટકાવવા ઉપયોગી છે. આવો જાણીએ બંને વચ્ચેનો તફાવત...

ઈનકમ ટેક્સ એટલે શું?

નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન કંપની કે વ્યક્તિ દ્વારા નોંધાયેલી કુલ વાર્ષિક કમાણી પર લાદવામાં આવતા ટેક્સને ઈનકમ ટેક્સ કહે છે. જે આવકના સ્ત્રોતો જેમ કે પગાર, ઘરની મિલકતમાંથી આવક, વ્યવસાય અથવા વ્યવસાયમાંથી નફો અને મૂડી લાભ સહિત તમામ કમાણીના સ્રોતોને આવરી લે છે. કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા જારી બજેટ અનુસાર, જૂની કર વ્યવસ્થામાં રૂ. 2.5 લાખ અને નવી કર વ્યવસ્થામાં રૂ. 3 લાખ સુધીની આવક પર કોઈ ટેક્સ લાગૂ થતો નથી. ત્યારબાદ વધતી કમાણી પર ટેક્સ ચૂકવવો પડે છે.

ટીડીએસ શું છે?

ટેક્સ ડિડક્ટેડ એટ સોર્સ (TDS) એ આવકના સ્ત્રોતમાંથી ટેક્સ અગાઉથી જ કપાય છે અને તે સીધો સરકારને મોકલવામાં આવે છે. TDS હેઠળ, પગાર, વ્યાજ, ભાડું અથવા વ્યવસાયિક ફી જેવી ચોક્કસ ચુકવણી કરતી વ્યક્તિઓ અથવા સંસ્થાઓએ ચુકવણી કરતા પહેલા ચોક્કસ ટકાવારીમાં ટેક્સ ચૂકવવો પડે છે. જે કરચોરી અટકાવવા અને કર વસૂલાત પ્રક્રિયાને સરળ બનાવવા માટે તે નિર્ણાયક છે.

ઈનકમ ટેક્સ અને ટીડીએસ વચ્ચે તફાવત

- ટીડીએસ વર્ષ દરમિયાન થતી આવકમાંથી સતત કપાતો રહે છે, જ્યારે ઈનકમ ટેક્સ વર્ષના અંતે ચૂકવવાનો હોય છે.

- નાણાકીય સંસ્થાઓ કે એમ્પ્લોયર પગાર કે ચૂકવણી કરે તે પહેલાં જ ટીડીએસ કાપી લે છે, જ્યારે ઈનકમ ટેક્સ કરદાતાઓ દ્વારા કરની જવાબદારી નિર્ધારિત કર્યા બાદ ચૂકવવામાં આવે છે.

- ટીડીએસ ટેક્સ રેટ સરકાર દ્વારા નિર્ધારિત કરવામાં આવે છે, જેની ચૂકવણી સીધી સરકારની તિજોરીમાં જાય છે. જ્યારે ઈનકમ ટેક્સ કર કાયદાને આધિન તૈયાર ઈનકમ ટેક્સના સ્લેબ મુજબ કરવામાં આવે છે.

- ટીડીએસ પગાર, વ્યાજ, ભાડું, પ્રોફેશનલ ફી સહિતની ચૂકવણી પર લાગૂ થાય છે. જ્યારે ઈનકમ ટેક્સ કુલ વાર્ષિક આવક પર લાદવામાં આવે છે.

ટીડીએસ રિફંડ માટે દાવો કરી શકો છો

જો તમારા પગારમાંથી ટીડીએસ કપાત હોય તો, તમે નાણાકીય વર્ષના અંતે ઈનકમ ટેક્સ રિટર્ન ફાઈલ કરતી વખતે ટીડીએસ રિફંડનો દાવો કરી શકો છો. મોટાભાગે પગારમાંથી કપાતો ટીડીએસ પર રિફંડ શક્ય છે. આવકવેરા અધિનિયમની કલમ 80 સી હેઠળ મહત્તમ રૂ. 1.50 લાખ સુધીના ટીડીએસ રિફંડ માટે અરજી કરી શકો છો. કરની જવાબદારી કરતાં વધુ પડતો ટીડીએસ કપાત થયો હોય તો ટીડીએસ રિફંડ મેળવી શકો છો.