ખિસકોલી અને પાન .

- 'દાદા! દાદા! જુઓને, હું અહીં રમતી હતી તો આ મોટું પાન મને આડું પડીને રમવાની ના પાડે છે! એ ખસતું જ નથી અને ઉપરથી મને વટ મારીને કહે છે કે આ એરીયા મારો છે એટલે તને અહીં રમવા નહીં દઉં!'

-  કિરીટ ગોસ્વામી

એ ક હતી ખિસકોલી. સરસ મજાના ચટ્ટાપટ્ટાવાળી અને રૂપાળી! આખો દિવસ ચિક્... ચિક્... ગીતો ગાય અને જંગલમાં ફરતી રહે. એક દિવસ ખિસકોલી તો જંગલના એક ખૂણામાં એનઘેન દીવાઘેન રમતી હતી. રમતમાં એને ખૂબ મજા આવતી હતી. ત્યાં તેની સામે એક મોટું બધું સૂકું પાન આવ્યું.

પાન તો 'હા... હા... હા...' કરીને હસવા લાગ્યું અને પછી મોટા અવાજે બોલ્યું, 'ઓ..ય ખિસકોલી! રમત રમવાનું બંધ કર! આ એરીયા મારો છે.'

ખિસકોલી પહેલાં તો આ મોટા બધા પાનથી ડરી ગઈ, પણ પછી એની સામે વિનંતિ કરતાં કહેવા લાગી - 'પાન! પાન! આઘું ખસી જા! મને રમવા દે, પ્લીઝ!'

'નહીં ખસું જા...' પાન તો વટ મારીને બોલ્યું.

ખિસકોલીની વિનંતિ જાણે સાંભળી જ ન હોય તેમ એ તો ત્યાંથી જરાય ખસ્યું જ નહીં.

ખિસકોલીએ ફરી વાર પાનને નમ્રતાપૂર્વક કહ્યું - 'આઘું ખસી જાને યાર! મને રમવા દે ને, પ્લીઝ!'

પણ પાન તો ખિસકોલીની આ આજીજીથી વધારે વટે ભરાયું - 'નહીં ખસું હો! મારા એરીયામાં તને નહીં જ રમવા દઉં!'

ખિસકોલીને થયું, હવે આ પાન આમ વિનંતિ કરવાથી તો માનશે નહીં એટલે તે તરત જ ત્યાંથી દોડીને વડદાદાની પાસે ગઇ.

વડદાદાને પગે પડીને કહેવા લાગી - 'દાદા! દાદા! જુઓને, હું અહીં રમતી હતી તો આ મોટું પાન મને આડું પડીને રમવાની ના પાડે છે! એ ખસતું જ નથી અને ઉપરથી મને વટ મારીને કહે છે કે આ એરીયા મારો છે એટલે તને અહીં રમવા નહીં દઉં!'

વડદાદાએ ખિસકોલીનાં માથા પર વ્હાલથી હાથ ફેરવતાં કહ્યું - 'મારી વ્હાલી પરી જેવી દીકરીને એ પાન એવું કેમ કહી શકે? લાગે છે એ પાન અભિમાને ભરાયું છે! હમણાં જ બોલાવ એને!'

'હા,દાદા...' કહીને ખિસકોલી તો તરત જ જઇને પાનને બોલાવી લાવી.

વડદાદાએ ગુસ્સાભેર પાનનો કાન પકડતાં કહ્યું - 'કેમ ભાઈ! આ નાનકડી ખિસકોલીને આડે કેમ પડે છે?'

'પણ દાદા... એ... એ...' પાન ગેંગેફેંફે કરવા લાગ્યું.

વડદાદાનો ગુસ્સો વધી ગયો - 'પણ ને બણ! આ મારી લાડકી દીકરી છે! એને રમતા રોકવાની જ ન હોય!'

'દાદા,એ મારા એરીયામાં રમતી હતી...' પાન એટલું બોલ્યું ત્યાં તો વડદાદાએ બમણા ગુસ્સાભેર કહ્યું - 'તારો એરીયા? આ તારો એરીયા કયાંથી થઈ ગયો? આ જંગલ, આપણાં સૌનું સહિયારું છે! એના કોઇ હિસ્સાનો માલિક, કોઈ એક પ્રાણી કે પંખી થઈ જ ના શકે! આપણા બધાયનો આ જંગલના ખૂણેખૂણા પર સરખો જ હક્ક છે!'

પાન વડદાદાની આ વાત નીચું જોઇને સાંભળી રહ્યું હતું. તેને દાદાની વાત સાંભળીને પોતાની ભૂલ સમજાઈ ગઈ.

વડદાદા વધારે ગુસ્સે થાય એ પહેલાં જ પાન બે હાથ જોડીને દાદાને કહેવા લાગ્યું - 'મારી ભૂલ થઈ ગઈ, દાદા! તમારી વાત  બિલકુલ સાચી છે. આ જંગલ આપણાં સૌનું સહિયારું છે. હું ખોટો અભિમાનમાં આવીને 'મારો એરીયા છે' એમ સમજવા લાગ્યો હતો પણ હવે મને મારી ભૂલ સમજાઈ ગઈ છે...'

'હા, તો આ ખિસકોલીની માફી માગી લે, ચાલ!' વડદાદાએ પાનને આજ્ઞાા કરી.

પાન તરત જ ખિસકોલીની સામે હાથ જોડીને બોલ્યું - 'આઇ એમ સોરી! મારી ભૂલ માફ કર, ખિસકોલી! હવે તને રમત રમતાં ક્યારેય નહીં રોકું. હવે મને સાચી વાત સમજાઈ ગઈ છે.'

'ઇટસ ઓકે!' ખિસકોલીએ રાજી થતાં કહ્યું.

પાન ત્યાંથી ફટાફટ ભાગી ગયું અને ખિસકોલીએ વડદાદાના થડ પર નાનકડી પપ્પી કરીને કહ્યું - થેન્ક યુ, વડદાદા!'

- ને પછી ફરી પાછી એનઘેન દીવાઘેન રમવા લાગી!