ઇન્ટરનેટની ડાર્કનેસ : કોરોનાથી ય ખતરનાક, નફરતના વેરવાવેતરના વાઇરસ

- અનાવૃત-જય વસાવડા

- કાયદાના રાજમાં ફાયદા માટે જાતે જ જજ બની જવાની અરાજકતા પર સેલ્ફ કન્ટ્રોલ નહિ થાય તો એક દિવસે મોબાઈલ પર નેગેટીવિટીનું વળગણ ઘેર ઘેર સાયકો પેદા કરી દેશે? 

વિરાટ- અનુષ્કાને તો ઠીક, એમની ઘોડિયામાં હીંચકતી દીકરી વામિકાને ય રેપની અને મર્ડરની ધમકી અપાય છે ! જાણીતા હોવાને લીધે સાઇબર ક્રાઇમ તપાસ કરે છે તો અપરાધી જુવાનિયો એન્જીનીયર નીકળે છે ! મુસ્લિમ સ્ત્રીઓને જ ટાર્ગેટ કરી ગેંગરેપ માટે ઉકસાવતી સુલ્લી એપ્સ બને છે. કકળાટ થતાં પોલિસ તપાસમાં સાવ લબરમૂછિયા યુવક-યુવતીઓ અલગ અલગ રાજ્યના ઝડપાય છે. 'માસ્ટરમાઇન્ડસ' કહેવાતા હેકરોના ફેમિલી મેમ્બર્સ કહે છે, અમારા ચિરંજીવી દીકરા કે દીકરી તો ભણવામાં હોંશિયાર હતા. શાંત હતા. માથાકૂટ નથી કરી ક્યારેય. પણ કોમ્પ્યુટર ને મોબાઇલમાં શું કરતા હોય એ ખબર નથી ! ગુજરાતમાં કિશન ભરવાડ નામના યુવકે ઇસ્લામ પર ટિપ્પણી કરતો કોઈ વિડિયો મુક્યો. પછી બબાલ થઈ, માફી માંગી જેલવાસ કંઈક થયો ને ભેદી રીતે અચાનક એનું સીધું ખૂન થઈ ગયું ! એ કરપીણ હત્યામાં પ્રાથમિક તપાસમાં જે જડબુદ્ધિ કટ્ટરપંથી મુસ્લિમ ઇસમોના નામ ખુલ્યા એ ય ઉગીને ઉભા થતા જવાનો. ફેસબુક પોસ્ટ લઈનેબીજાને બતાવવા જનાર ને ખાર રાખનાર ઉલ્લુના પઠ્ઠાઓ, જે મગજ મૌલવીઓ પાસે ગિરવી રાખે છે !

આ તો જરાક ખબરોમાં ચકચાર જગાવેલા કિસ્સા નામજોગ નોંધ્યા. આવા સમાચારો રોજ લમણે ટીચાય છે (વંચાય છે એવું કેમ કહેવું. કાળી કડવાશની નગેટીવીટીથી ખદબદતી ખબરો ને ?) ક્રાઇમના ચટપટા ન્યુઝ તો પહેલેથી જ પબ્લિકનું બુદ્ધિના નામે સાયકોલોજીકલ એન્ટરટેઇન્મેન્ટ છે. ઓવૈસીઓ અને નરસિંહાનંદોના ખુલ્લેઆમ કત્લેઆમના હાકલા પડકારાના વિડિયોઝ તત્કાળ વાઇરલ થાય છે. કેટલું સાચું કેટલું ખોટું એના કોઈ પ્રમાણમાપ નથી. હમણાં જે ચિત્તા ભારતમાંથી લુપ્ત થઈ ગયા, એનો વિડિયો ગીરના મહંતના નામે કોઈએ ફેરવી નાખ્યો. બેફામ ગપ્પા ઠોકતા કોમનસેન્સ ને જીકે કામે લગાડી ગૂગલનો ઉપયોગ કરી સાદું સત્યશોધન કરતા ય માણસો ભૂલી જાય છે અને કમનસીબે ન્યાય સગવડિયો છે. બિહાર ચૂંટણી પહેલાં સુશાંત કેસ ચગેલો, કોવિડની શરૂઆતમાં પેલો તબલિગી મૌલાના સાદ ફરાર થયેલો. પછી એ બધામાં શું થયું ? આજ દિન સુધી જાણતા નથી. પણ કોઈને કોઈ મોટી ચૂંટણી આવે ત્યારે તરત રાજકીય દાવપેચ ચાલુ થઈ જાય છે, અલબત્ત ઇન્ટરનેટ ઉપર. કારણ કે, હવે ચૂંટણી પ્રચાર સભાઓમાં નહિ, ડિજીટલ મેસેજીઝના ફોરવર્ડમાં જ થયા કરે છે.

બ્લાસ્ફેમી/ ઇશનિંદાના નામે કુરાન કે પયગંબરના અપમાનના નામે સીધી ખૂનામરકની તદ્દન ખોટી શરૂઆત જે રેડિકલ ફોનેટિક ઇસ્લામિક ચરમપંથીઓએ કરી, એમાં વધુ ને વધુ મુસ્લિમો જ હેરાનપરેશાન બદનામ થયા. થોડાક બોલેય છે ખોંખારો ખાઈને આ બાબતે, ઝાઝા શાંતિથી જીવે ય છે. પણ હવે કોઈપણ સાઇડના કોઈ કટ્ટરવાદીઓ કોઈ ડહાપણની શિખામણ વાંચતા સાંભળતા જ નથી. અને આજે ઇસ હમામ મેં સબ નંગે હૈ. અમે તો ખાલી બોયકોટ કરીએ, એ તો મારી નાખે એવી ઘનચક્કર દલીલોવાળા ય 'એ જે કરે' તેની સાથે સરખામણીની મિરર ઇમેજ કોપી સિવાય બીજું કશું કરતા નથી. પંજાબમાં ય બે અપમૃત્યુ આમ જ ધર્મના અપમાનના નામે થઈ ગયા ને ધાર્મિક લાગણી જોતાં તપાસ ખાસ આગળ વધી નહિ. હવે આ લપસણા ઢાળ પરનું પતન કાઉન્ટર પ્રોડક્ટિવ છે. તાલિબાનો અફઘાનિસ્તાનમાં જે કાળો કેર વર્તાવી રહ્યા છે, એની ટીકા કરવી છે. પણ આચરણમાં કોઈને ફ્રાન્સ કે અમેરિકા નથી થવું. જે ડેસમન્ડ ટુટ્ટુનું ધુ્રવશાણપણ પકડીને બેઠા છે કે, 'અનિષ્ટ સામે લડતા સમયે સૌથી મોટી કાળજી એ અનિષ્ટ જેવા આપણે ન થઈ જઈએ એ રાખવાની છે.' બધાને સંકુચિતતામાં નાના મોટા તાલિબાન જ થવું છે. ફક્ત હિંસાનો સ્કેલ અલગ અલગ હોય છે.

પણ વહશી દરિન્દા જેવા પાગલપણાને કોઈ બ્રેક નથી હોતી. સમજુ લોકો ગમ ખાય, પણ બેવકૂફો ઉંછાછળા થઈ ધસી જતા હોય છે. એક્ચ્યુઅલ રેપ જેવા ક્રાઇમને બદલે કોઈ સોંગ, વિડિયો, જોક, ચિત્ર વગેરેને જ ગુનો માનીને એની પાછળ પડવામાં શૂરાતન બતાવનારા ટપોરીઓ ફાટીને ધૂમાડે ગયા છે. મૂળિયું મદરેસાનું શિક્ષણ લાગતું હોય તો એના પર સરકારી નિયંત્રણો લાવવા જોઈએ. સાઉદી અરેબિયા જેવું ચુસ્ત મુસ્લિમ રાષ્ટ્ર તબલિગ અને લાઉડ સ્પીકર પર આઝાન બંધ કરાવી શકે તો આપણે ત્યાં ધર્મનિરપેક્ષ બંધારણની આમન્યા સાથે કેમ ન થાય ? રોટલા શેકવાની તાવડી ન રહે જો કે ત્વરિત આવા પગલા લેવાય તો, એ ય વરવું વાસ્તવ છે. એટલે રોષ બધો કોમેડિયન્સ કે કલાકારો પર ઠાલવવાના સોફ્ટ ટાર્ગેટ શોધી લે છે બધા. મજાકમાં કોઈ વાત કરે કે જૂના બોલીવૂડ સોંગનો વિડિયો બને એમાં ય લાગણી દુભાય છે. દુભાતી લાગણીઓ કિશન ભરવાડનો ભોગ લે છે. દુભાતી લાગણીઓ કમલેશ તિવારીનો ભોગ લે છે, દુભાતી લાગણીઓ ગૌરી લંકેશ અને નરેન્દ્ર દાભોલકર અને કલબુર્ગીનો ય ભોગ લે છે.

ક્રાઇમ માનવ જાતના ઉદ્ભવથી જ થયા કરે છે. જેમ કે, હત્યા, બળાત્કાર, લૂંટ, છેતરપિંડી. પણ ઇન્ટરનેટમાં અમુક ચોક્કસ સમાચાર હાઇલાઇટ કરી બાકીનું બ્લર કરી દેવાય છે. એટલે હિન્દુ, મુસ્લિમ, શીખ, ઇસાઇ કે એક્સવાયઝેડ જ્ઞાાતિ દરેકને એવું જ લાગે કે માત્ર અમારી સાથે જ અન્યાય, વાયોલન્સ, હુમલા ક્રાઇમ થાય છે. પછી રેડીમેઇડ રેકોર્ડ ચાલુ થઈ જાય છે કેમ કોઈ આમાં બોલતું નથી ને પેલું થયું ત્યારે તમે ક્યાં હતા વગેરે વગેરે. ટૂંકી બુદ્ધિના લોકો સવારથી સાંજ સુધી મફતમાં જે મેસેજ ને વિડિયોઝ આવે એ બધા ઘટઘટ ચાટયા કરે છે એ સિવાય ઝાઝુ વાંચવા વિચારવાની એને ફૂરસદ નથી. એમને સારા થવાની પ્રેરણા નથી જોતી. નઠારા થવાનું બહાનું જોઈએ છે.

એન્ડ ધેટ્સ એ રિયલઇ ઇસ્યુ. ફરજીયાત ઓનલાઇન એજ્યુકેશનમાં સ્ક્રીન તો સ્કીન લાગે એમ યુવા પેઢીને ચોંટી ગયો છે ને સેન્સરશિપના નામે આપણને માત્ર સેક્સ જ દેખાયા કરે છે. વૈચારિક પ્રદૂષણ ધાર્મિકતાના ઉન્માદી ઓઠા નીચે કે રાજકીય સ્વાર્થની શતરંજરૂપે એ તો સમજાતું જ નથી. એકલતાને લીધે પશ્ચિમમાં સાયકો અપરાધીઓ બહુ પેદા થયા. રેપિસ્ટ, મર્ડરર્સ. અહીં હાથમાં મોબાઇલ લઈને ટોળામાં ફરતો માણસ પણ હવે એકલો છે. એ શું એકધારું જોયા કરે છે ને મગજ કેવું ઝનૂની શેતાની વિકૃત કર્યા કરે છે.

૨૦૧૬માં 'જીયો' ઇફેક્ટ પછી ફ્રી ઇન્ટરનેટની દેશભરમાં બોલબાલા હતી ત્યારે ચેતવણીના સૂરમાં સ્પષ્ટ લખેલું ઘણાંને નહોતું ગમ્યું તો ય કે સેન્સરશિપ એ સ્વસ્થ લોકશાહીમાં કોઈ સમાધાન નથી ઉલટું સમસ્યાઓનો ગુંચવાડો છે. પણ નેટને ચાર્જેબલ કરો. ભારતમાં બીજાની મેથી મારવી કે ખુદની મગજને બહેર મારવાવાળો મસમોટો વર્ગ મફતિયો છે. નવરોધૂપ છે. એની પાસે ઢંગના બીજા કોઈ કામ નથી ને શોખ નથી. ભરેલ પેટવાળાના ચાળે ચડીને એનો નચાવ્યો નાચ્યા કરશે નાદાન ને પછી હેવાન બનીને. સાપે તો મદારીના કરંડિયામાં જ પુરાઈ જવાનું હોય છે ખેલ પૂરો થયે. ને નચાવવાળાઓ કોઈ પણ પક્ષ, ધર્મ કે જ્ઞાાતિના હોય એમના સંતાનો તો આવી કડાકૂટમાં જ નહિ હોય. માર્ક કરજો, અડધોઅડધ તો પરદેશ હશે ને બાકી પ્રોફેશનલ વર્ક સિવાય સોશ્યલ નેટવર્ક પર મગજમારી કરતા જ નહિ હોય ?!

આ રોજ સવારે મરડાની ચૂંક ઉપડે એમ ગમે તે લેખક, કલાકાર, વિચારક, કાર્ટૂનીસ્ટને ટ્રોલ કરનારા પણ શેરીના ખાડા કે રખડતા ઢોર- કૂતરા બાબતે જવાબદાર વ્યક્તિ સામે કદી હરફ પણ ન ઉચ્ચારનારા કોણ છે ? બીજાના સંસ્કારના કાજી થવા છટપટતી આ અવગતિયે ગયેલી ભૂતાવળ કોઈ રેડી ફેક્ટરીના યંત્રમાનવોની જેમ એક જ સરખા હેટ મેસેજીઝનો ફાલ ક્યાંથી ઉતરે છે ? કહાં સે આતે હૈ યે નેટઝોમ્બીઝ ? જે કાં તો ખુદ પિન ચોંટાડી કાલ્પનિક ભય, મઝહબી- ધાર્મિક પાગલપ્રલાપમાં ચોંટી જાય છે, કાં ઘડી ઘડી રાષ્ટ્ર રાષ્ટ્ર કરીને બીજાના વાંક કાઢવા ઉમટે છે તે કાં સતત આમાં તમે કેમ ન બોલ્યા ને અહીં તમે ક્યાં હતા પૂછ્યા કરે છે - બીજા ને ! એમને તો કોઈ શેરીમાં ય સૂંઘતું નથી એટલે પોતે કેટલું ચૂકી ગયા એનો હિસાબ એ દેતા નથી. માત્ર ડિજીટલ હાકોટા ને ઓનલાઈન છિંકોટા નાખ્યા કરે છે.

આ બધા જ ફેઈલ્ડ ફ્રસ્ટ્રેટેડ સોલ્સ છે. હતાશ હારેલા જીવો. કોઈને કશીક બીમારી હોય છે, કોઈને ખોડખાંપણ. કોઈની પત્ની જતી રહી છે છૂટાછેડા લઈને તો કોઈના પતિનું અફેર બીજે ચાલુ છે. કોઈને બાળકો સરખી રીતે બોલાવતા નથી એમના તો કોઈને મા-બાપ સાથે એટલી હદે નથી ભળતું કે એમની જોડે વર્ષોથી રહેતા જ નથી ! ઘરમાં ય મૂંજીની જેમ મોબાઈલ કોમ્પ્યુટરમાં માથું નાખી દેશ ને ધરમ (વોટએવર ધરમ પોતાનો હોય એ) કે જ્ઞાાતિ કીપેડ પર આંગળા દુખાડીને ચિલ્લાયા કરતા લોકોમાંના મોટા ભાગનાનું કોઈ સોશ્યલ રેકગ્નિશન કે 'મજ્જાની' કહી શકાય એવી પારિવારિક લાઈફ જ નહિ હોય, નોંધજો. ભાગ્યે જ ફેમિલી કે 'ફ્રેન્ડસ' સાથે જલસા કરતા હોય એવી મોમેન્ટ્સ એ નેટ પર ક્રિએટ કરશે. એમની અંગત જિંદગી ખાનગી રાખશે છુપાવીને પણ બીજાના કપડાંથી ક્વોટસ સુધીના જજ બનવા માટે કૂદકફૂદક થશે. સતત પોલિટિક્સ-રિલિજીયન અને એમાં ય ભૂતકાળની જ આમ હતું ને તેમ હતુંની બાલ કી ખાલ ખેંચતી ચોવટખટપટ.

આ એ 'પરજા' છે, જે અશ્લીલતાના વિરોધમાં મોરચા કાઢે ને ફરજ પરની મહિલા પોલિસની એમાં ગંદી કોમેન્ટ કરીને છેડતી કરે ! આ એ 'વાનરવેજા' છે જે નવથી પાંચની નોકરી એટલી નિષ્ઠાથી નથી કરતા જેટલી સમર્પિતતાથી ગંદાભદ્દા જોક, પોસ્ટર, ટુચકા, સાવ ખોટી વિગતોના મેસેજ કે વિડીયો બનાવી ફોરવર્ડ કર્યા કરતા હોય છે, ને સંસ્કૃતિની અસ્મિતાના નામે પહેલું નિશાન તો આધુનિક નારીઓને કે એના પહેરવેશ ને વાળને જ બનાવી એને ખીલે બાંધેલી ગરીબડી ગાય બનાવી દેવા માંગે છે !

આ ધર્મનું વિષ પીપીને કાળોતરી થયેલી એ ટોળા ટણકટોળકી છે જેમને લાગે છે 'એમનું સત્ય એ બધાથી એટલું મહાન છે કે એ માટે બીજાનો જીવ લઈ લેવું એ ય પરાક્રમ કે પ્રાર્થનાનું સ્વરૂપ છે !' એ હિન્દુ, મુસ્લિમ, શીખ, ખ્રિસ્તી જે હોય તે પોતાના ધર્મના કાળા કારનામા કરતા મહંત, મુલ્લા, પાદરી, બાબાઓ કરતા વધુ નાલાયક એમને નાચતી સ્ત્રીઓ કે હસતા કોમેડિયન્સ કે બોલતા સર્જકો લાગે છે ! જે કચરા, ગટર ને પ્રદૂષણથી નથી ગભરાતા પણ ચુંબન, પ્રેમ અને આલિંગનથી ફફડી ઉઠે છે.

આ એ વાયડાવ્યસનીઓ છે, જેમને જીવવા માટે સતત ડ્રગ્સની જેમ કોઈ ને કોઈ મસાલેદાર ખબરની 'કિક' જોઈએ છે. જ્યાં એ બોયકોટ બોયકોટ રમી શકે, માફીમાફી લાફાલાફી ને ખૂનામરકીના ખેલ ખેલી શકે. આ બધા જ ભયાનક ગુસ્સામાં હોય છે, ફટાકડાની ફેકટરીની જેમ. કારણ કે અંદરથી ડરેલા છે. ગભરાયેલા છે, એટલે હોરર ફિલ્મમાં ભય કાઢવા જોરથી હાહાહા કરે એમ બહાર ગાંડપણના ઘૂંઘવાટા કરે છે.

આ એ બદમાશબેવકૂફો છે, જેમને અમીરગરીબની વધતી ખાઈની પડી નથી, જેમના જોરે જ વધતી જાય છે. જેમને આવતીકાલના એમના જ સંતાનોની ચિંતા નથી કે અમુક પાસે તો સંતાનો ઢંગનો સંસાર પરિવાર પણ નથી. એ પૈસા કમાઈને, ડિગ્રીઓ મેળવીને ય હજુ અંદરથી આનંદ નથી અનુભવી શકતા. એટલે એમની બેચેની ઠાલવવા બકવાસ બહાર કરે છે. જે કશુંક કરીને સફળ કે સારા કે સજજ્ કે માત્ર સહજ પણ થયા એના પર કાદવઉછાળ કરે છે. ઓળખ છુપાવીને વરૂની જેમ ત્રાટકે છે, સામી છાતીએ લડતા શિસ્તબદ્ધ આજ્ઞાાંકિત સૈનિક થઈ જતાં જેમને આવડતું નથી. એટલે ત્રાસવાદી બને છે. કોઈ હથિયારોના, કોઈ હુલકટાઈના, કોઈ બ્લેકમેઈલિંગના, કોઈ શબ્દોના, કોઈ રાડારાડ બૂમાબૂમના, કોઈ બોમ્બ બંદૂકના.

આ એ ડફોળડોબાઓ છે, જે રોજ ઈન્ટરનેટ પર એમની અદાલત ચલાવવા બેસે છે. જાતે જ વકીલ-ન્યાયાધીશ થઈ મનફાવતા ગપ્પા ઝીંકે છે. ચુકાદા ને સજા સંભળાવે છે. બીજાએ કરેલી માથાકૂટ માત્ર ધર્મના નામે જ મહેનત કરવા માટે મંડયા રહે છે. જેને ઓનલાઈન પોતાના જેવા બીજા નફ્ફટનટાઓ મળી જતાં એ જોરમાં આવી જાય છે, અને બે આંખની શરમ નામે જે સામાજીક આમન્યા જેવું, વાણીવર્તનના વિવેક જેવું બચ્ચું હોય એનું કચૂંબર કરી નાખે છે. એમને માટે મોજનું મિષ્ટાન્ન હરામ છે, કોઈકની ઉલટી ચાર્ટવી એ ખીજની ખોજ જ અન્ન છે ઉર્જા આપતું !

આ બધા જ ધૂંધવાયેલા ધર્માંધો છે. માત્ર ઉપરના સ્ટિકર અલગ છે. અંદરથી બધા નારાજ છે. પોતાના ફેમિલીને રામભરોસે કે ખુદાબક્ષ છોડી આ બધા મોટા હેતુ ઓ માટે નીકળી પડે છે. આ છે અસલી કૂળ એમનું એમને પોતાના અંગત ધૂંધવાટ બહાર કાઢવા માટે માધ્યમ ને મુદ્દા જોઈએ છે. પણ એને દેખાવ આપી દેવો છે કોઈ વિશેષ હેતુનો. કોઈ ઇસ્લામની લોસ્ટ ગ્લોરી તો કોઈ હિન્દુત્વના સુવર્ણયુગના નામે કોમિક્સ જેવી કહાણીઓની કલ્પનાને સત્ય માનવા લાગે છે. આસ્થા એમનો અંગત સંવાંદ નથી રહેતો, જાહેર દેખાડાનો તમાશો થઈ જાય છે - બીજાને નીચું દેખાડવાનો. એ બધા એમની નારાજગી સમજી નથી શકતા એટલે એ બહાર કાઢે છે વિકૃતિથી. અંદર જે બોઈલર બળે છે એમની, એનું પ્રેશર હેન્ડલ નથી થતું, ત્યારે ફીલ ગુડ કેવી રીતે થાય ?

એ ફીલગુડ કરાવવા માટે એમને જોઈએ છે બાજુમાં કોઈક હારેલું. પછી ક્રિકેટમેચનું પાકિસ્તાન હોય કે મોબાઈલ એપમાંથી બહાર તગેડેલું ચીન. એ જંગ એકચ્યુઅલ બોર્ડર પર લડવાનો નથી. એટલે આસાન ફાંકાફિશિયારીનું મોકળું મેદાન છે. એને મૂળ તો ભોગ ભોગવવા છે, પાવરથી ઇમ્પ્રેસ કરવા છે બધાને પણ એ માટે નક્કર કામ નથી કરવું એટલે મેસેજ ફોરવર્ડ કરીને મૂળ તો જાતને આશ્વાસન આપે છે કે હમણા બધું સરખુ થઈ જશે. કોઈ જ પ્રશ્નો નહિ હોય. હોસ્પિટલ કે વ્યાજના ચક્કર નહિ હોય. બોસનો ઠપકો કે એક્ઝામ માટેનું લેસન નહિ હોય.

આ અસ્તિત્ત્વના અંધકારની લડાઈમાં એ કોઈ વિરાટ લેબલ શોધે છે. જ્ઞાાતિનું, રાજ્યનું, દેશનું, ધર્મનું. રાષ્ટ્ર એનો પ્રેમ નથી, અહંકાર છે. ધર્મ એની શ્રદ્ધા નથી, જાહેરખબર છે. વર્તમાનમાં કશું જોઈએ એવું ઠીક નથી એ વાસ્તવ ભૂલી જવા માટે એક થેન જોઈએ છે આ બધા નેટીઝનોને. જેને એ જાગવું કહે છે, એ બેહોશી છે ઉન્માદની. એ એકાંગી રાષ્ટ્રવાદ હોય કે શીખીઝમ કે ઇસ્લામ પરસ્તી. પોતાની જ ગમગીનીને મોટો મતલબ આપવાનું નાટક મફત ઇન્ટરનેટને લીધે આસાન બની જાય છે.

પછી આ ઢોળાવ પર ગબડતા જે એને સારું ફીલ કરાવે એ એનો તારણહાર, ઉદ્ધારક, મસીહા બની જાય છે. એ વિચાર કે વ્યક્તિ કે વાતને એ જડબેસલાક ચોંટી જાય છે. એની આજની શર્મનાક ઘૂટનને છાવરવા એ વારંવાર ઇતિહાસમાં સરકી પડે છે કારણ કે ભવિષ્ય ઘડવા માટે ચૂપચાપ મહેનત કરવાની ને માણસ બનવાની એની ત્રેવડ નથી. જીવતાં રહેવા માટે એને કોઈને કોઈ લડાયક ઈસ્યૂ જોઈએ જેમાં એ ટોળામાં આક્રમક બનીને વિડીયો ગેઈમની જેમ સીનસપાટી કરી શકે.

આટઆટલું મફત છે ઇન્ટરનેટ પર માણવા માટે, જાણવા માટે. સૌંદર્ય છે, સર્જન છે, જ્ઞાાનવિજ્ઞાાન છે. પ્રકૃતિ ને પશુપંખી છે. સ્માઈલ એન્ડ સ્ટાઇલ છે, મહોબ્બત ને મદદગારી છે. અઢળક મનોરંજન છે. સાહિત્ય ને કળાનો ઢગલોધોધ છે. આ કશાયમાં એને ખાસ રસ નથી. હરીફરીને બસ ફોરેન ટેકનોલોજીના ડિવાઇસ પર એની આંગળીઓ ફરે છે ધરમ ને ભૂતકાળ પર. શરમ નથી આવતી એને ખુદના બરબાદ વેડફાટ પર. જ્યાં પેપરો ફૂટે છે ને માણસો તૂટે છે એવા સમાજને સુધારવાને બદલે એને કોઈના ઈગોનો ઝંડો ઉંચો કરવાના હાથા બનવું છે !

આપણે એટલું જ કરી શકીએ, અને એટલા આવા ડિજીટલ ડેવિલ્સને આઘા રાખીએ !

ઝિંગ થિંગ

કોઈ સમાજ રાતોરાત મેન્ટલ નથી થતો. ને રાતોરાત એ બીમારીમાંથી સાજો પણ નથી થતો. (ગૌરવ સોલંકી)