- સંકલનઃ પ્રતિભા ઠક્કર

- pratibhathakker@yahoo.com

થોડો લાલ, થોડો પીળો અને ઉપરથી કેસરિયો એમ રંગના એક પછી એક લસરકા લાગતા ગયા અને કેનવાસ પર સંધ્યા ખીલી ઊઠી. ધીમે ધીમે અસ્ત થતો સૂરજ સોનેરી ઝાંખા કિરણોની વચ્ચેથી ડોકિયું કરતો વિદાય લઈ રહ્યો હતો. 'એન્ડ ફાઇનલી ડન.' બોલતી પોતાના રંગાયેલા હાથથી વાળની લટ કાન પાછળ સરકાવતી લબ્ધી , પીંછીઓ બાજુ પર રાખી પોતે બનાવેલા ચિત્રને નીરખી રહી. તેની જાણ બહાર તેની જ બાજુમાં ઉભા રહી રંગના છાંટાઓથી મોટા ચિત્રકારની કલાકૃતિ લાગતો લબ્ધીનો ચેહરો કોઈ નિહાળી રહ્યું હતું.

અચાનક લબ્ધીનું ધ્યાન પોતાની તરફ ખેંચતો અવાજ આવ્યો,'વ્હોટ એ બ્યુટીફૂલ આર્ટ!' આ સાંભળતા જ લબ્ધી પોતાની બાજુમાં ઉભેલ વ્યક્તિને જોઈ ચમકી ઊઠી.'ઓહ માય ગોડ...આરુષ તું !' બોલતી જાણે સતત ઝઝૂમ્યા કરતાં દરિયાના મોજાને કિનારો મળ્યો હોય તેમ ભેટી પડી. આરુષે પણ હરખમાં આવી તેને આવકારી.' મને તો વિશ્વાસ નથી થતો કે તું અહીંયા !' હજુ પણ આશ્ચર્ય અને હરખમાં ખોવાયેલી લબ્ધી બોલી. તેને થોડી શાંત પાડતા આરુષ બોલ્યો,'અનાયાસે જ ભલે , પણ આખરે તને શોધી કાઢી.'લબ્ધીને મિટિંગ હોઈ તે આરુષની માફી માંગતી પોતાનો સમાન પક કરવા લાગે છે અને આરુષ મદદ કરાવે છે. બીજે દિવસે સવારે મળવાનો વાયદો કરી બંન્ને છૂટા પડયા.

પોતાનું કોઈ, વર્ષોે બાદ મળ્યાના આનંદમાં લબ્ધીને આખી રાત ઊંઘ જ ન આવી. અને તેણે આરુષને મળવાનું સ્થળ અને સમય મેસેજ કર્યા. એકાએક પોતાના નાનપણના દિવસો તેની નજર સામે ચીતરાવા લાગ્યા. આરુષ અને લબ્ધી બંન્ને નાનપણથી પાક્કા મિત્રો, સાથે જ શાળા અને કાલેજમાં ભણેલાં. આજ લબ્ધી અહીં પેરિસમાં પોતાનું ચિત્રકાર બનવાનું સ્વપ્ન જીવી રહી હતી. તેનો પરિવાર ભારતમાં હતો. આરુષની સાથે અન્ય જૂની યાદો પણ રજૂ થવા લાગી કે તરત લબ્ધીએ પડદો પાડી દીધોે અને સફાળી બેઠી થઈ તે બાલ્કનીમાં ઊભી. ઠંડી હવાની લહેરખી ચેહરાને સ્પર્શતી તેની લટોને આમતેમ નચાવતી રહી. રાતની શાંતિમાં લબ્ધી પોતાની અશાંત લાગણીઓને ડબ્બામાં બંધ કરવા મથામણ કરી રહી હતી. આમને આમ રાત ચાલી ગઈ.

લબ્ધીએ આરુષને ઘણો આગ્રહ કરેલો પોતાના ઘરે રોકાવા પણ આરુષને અન્ય મિત્રને મળવાનું હોવાથી તેઓ સવારે મળી આખો દિવસ સાથે ફરવાનું નક્કી કરે છે.'ચાલ તને હું પેરિસની સાચી મુલાકાત કરાવું.' લબ્ધી બોલે છે. 'હા ભઈ, પછી મને ક્યારે અહીં આવવાનું સૌભાગ્ય પ્રાપ્ત થાય ખબર નહીં. તારી જેમ અહીં જ નથી રહેવાનું મારે. માટે સરખું ફેરવજે.' બોલતો આરુષ હસ્યો. લબ્ધી કટાક્ષને સમજી સ્મિત આપે છે. બંન્ને જણ કેફેમાં જઈ કાફી માણે છે. પછી તો આખો દિવસ અહીંયા થી ત્યાં ફરવામાં અને અલગ અલગ વાતો કરવામાં નીકળે છે. રાત્રે બંન્નેજણ પેરિસનું મુખ્ય આકર્ષણ કેન્દ્ર એવા એફિલ ટાવરનું દ્રશ્ય જોતાં એક બાંકડે બેઠાં.

'લબ્ધી ચિત્રકળા શું છે તારા મુજબ?' બોલતો આરુષ જવાબની રાહ જુએ છે. વર્ષોથી એ જ પૂછતાં આરુષે ઘણાં સમયે ફરી એ સવાલ કર્યોે, ત્યારે લબ્ધી માથું હલાવતી બોલી,' મારો જવાબ આજે પણ એ જ છે. તમારામાં રહેલી લાગણીઓ અને ભાવનાઓને પીંછી વડે રંગના લસરકા મારી વ્યક્ત કરવી.''પણ તું એવું નથી કરતી.'બોલતો આરુષ એફિલ ટાવર તરફ જોવા લાગે છે. લબ્ધી એ માત્ર પ્રશ્નાર્થભાવે જોયું. ' તે અમુક રંગોને ડબ્બામાં ભરી અંધારા ખૂણામાં બંધકરી દીધા છે. એને ખોલી બધા રંગોને કેનવાસ પર વિહરવા દે. જો લબ્ધી ,દર વખતે આપણે ધારીએ એવું ચિત્ર નથી બનતું. પણ બગડેલા એ ચિત્રનો અફસોસ ક્યાં સુધી કર્યા કરવાનો? એની પર લસરકો માર અને નવું કેનવાસ લે.' બોલતા આરુષે નિઃસાસો નાખ્યો. લબ્ધી કંઈ બોલવા સક્ષમ ન હતી. ' લબ્ધી તારી પાસે સુવિધા હતી માટે તું અહીં ભાગી આવી. પણ જે લોકો તારી જેટલા સક્ષમ નથી તેઓ એ જ સમાજમાં પોતાના પરિવાર સાથે રહે છે. પોતાના જ વિષે અણછાજતું સાંભળે છે અને લડયા કરે છે. જયારે તે! તે તો આ શાર્ટકટ અપનાવ્યો છે.'ફિક્કું હસતા આરુષ ઊભો થયો. તેનો હાથ પકડી લબ્ધી બોલી,'તું જાય છે?' અને આરુષે કહ્યું છે,' હું તો ત્યાં જ છું. તું ચાલી આવી લબ્ધી.'

જેમ લબ્ધી કોઈને મળ્યા વિના જ પેરિસ આવી ગઈ હતી. તેમ આરુષ પણ કંઈ કીધા વિના જ ભારત જતો રહ્યો. લબ્ધી હજુ પણ જે કંઈ થયું એ વિચારમાં હતી. આરુષની વાતો તેના હૈયામાં ઘર કરી ગઈ. પોતાના મમ્મી-પપ્પા યાદ આવ્યા. પોતે કેવી નિર્દય બની બધું છોડી અહીં આવી ગઈ. સમાજના ડરથી પોતાના જ પરિવારને અળગો કરી દીધોે. પોતાનું એક્ઝિબિશન કેન્સલ કરી લબ્ધી ભારતની ટિકિટ બુક કરે છે. મમ્મી-પપ્પાને ફોન કરી જણાવે છે. આ વખતે રોકાવા નહીં પણ ત્યાં જ રહેવાના આશયથી તે સમાન બાંધી પ્લેનમાં બેઠી. 

સફર દરમિયાન તે પોતાનો ભૂતકાળ વાગોળતી રહી. 'લબ્ધી મમ્મી-પપ્પાને પણ નથી ગમતું આ બધું. તું આમ શહેર શહેરમાં ફર્યા કરે છે.' 'પ્રત્યક્ષ હું કંઈ ભાટકતી નથી. મારા એક્ઝિબિશન માટે જ જઉં છું ને!' બોલતી લબ્ધી સોફા પર બેઠી. ' હા પણ, જાત-જાતના લોકો સાથે તારો પનારો છે.' બોલતો પ્રત્યક્ષ તેની સામે બેઠો.' હા તો? તું બિઝનેસ ટ્રીપમાં નથી જતો? તારે જાત-જાતના લોકો સાથે ઉઠવા બેસવાનું નથી?' લબ્ધીના અવાજમાં ક્રોધ ની સાથે હતાશા વર્તાતી હતી. 'જો લબ્ધી , આ રીતે તો નહીં ચાલે. તું કંઈ બીજું કામ શોધને ?'ત્યારે વિશ્વાસ ન થતો હોય તેમ લબ્ધી બોલી ,' પ્રત્યક્ષ, તને ખબર છે કે મને ચિત્રકળા સાથે કેટલો પ્રેમ છે. છતાં તું મને એ મુકવા કહે છે? તને પણ તારું કામ કેટલું વ્હાલું છે. હું તને એ છોડી દેવા કહું તો?'લબ્ધી હું કંટાળી ગયો છું, આ બધી લપ થી. એક બાજુ મમ્મી-પપ્પા મને સંભળાવ્યા કરે છે, બીજી બાજુ તું તારા સપનાં અને કામની ઝિદ લઈને બેઠી છો.' કહેતો પ્રત્યક્ષ ગુસ્સામાં ઉભો થઇ ગયો. ' પ્રત્યક્ષ હું પણ થાકી ગઈ છું, આ રોજના ઝઘડાઓથી. એકબીજાને સમજવાનો વાયદો કર્યો હતો ને આપણે? તો પછી આવું કેમ?' બોલતી લબ્ધી તેની પાસે જાય છે.' હવે આપણે કોલેજમાં નથી કે આવા બાળકો જેવા વાયદાઓ કરીએ. અને જો સમજવાની જ વાત છે તો, તું કેમ નથી સમજતી કે તારું આ કામ અમને કોઈને પસંદ નથી! ' પ્રત્યક્ષ આવેગમાં આવી જોરથી બોલ્યો. 

એક પળ માટે લબ્ધી પોતાનું કામ અને સપનાઓ છોડી દેવા તૈયાર પણ થઇ ગઈ. પરંતુ પ્રત્યક્ષ આગળ બોલ્યો, ' ઘરે બેસવામાં શું જાય છે તારું? તને કોઈ વાતની અછત આવવા દીધી નથી મેં. કામનું ભૂત ઉતારી દે. હું થાકી ગયો છું, મમ્મી-પપ્પાની ફરિયાદો થી.' પોતાના કામ કરવાથી જ વાંધોે હોવાનું લબ્ધીને જાણવા મળ્યું. આગળ કંઈ બોલે તે પહેલા લબ્ધીનો ફોન રણક્યો,'લબ્ધી એક્ઝિબિશન માટે બધી તૈયારી થઇ ગઈ?' સામે છેડે થી અવાજ આવ્યો. લબ્ધી કંઈ જવાબ જ ન આપી શકી. પણ પ્રત્યક્ષનો ચુકાદો આવી ગયો.' છોડ લબ્ધી. આમ નહીં ચાલે આપણું લગ્નજીવન. આપણે છૂટા થઇ જઈએ એ જ આપણા ફાયદામાં છે.' લબ્ધી સોફા પર ફસકાઈ પડી. અને અચાનક એની આંખો ખુલી. આજુબાજુમાં નજર કરી કોઈનું ધ્યાન ન હોવાની ખાતરી કરી તે કપાળે બાઝી ગયેલ પરસેવાનાં ટીપાં લૂંછી, લેન્ડિંગની જાહેરાત થતા સીટમાં સરખી બેઠી.

મમ્મી-પપ્પાના ઘરે આવેલી ત્યારે સગા-સંબંધીઓ તથા અન્ય લોકોના મોઢે સાંભળેલું,' કેટલો પ્રેમાળ પતિ મળ્યો હતો. આવા ચિતરામણના કામ પાછળ ગુમાવી દીધો. પોતે જ લવ મેરેજ કરીને ગઈ હતી , સાંચવી ન શકી. હજી ચીત્રકળામાં પડી રહેશે તો કોઈ હાથ નહીં ઝાલે. પતિ માટે આટલું પણ જતું ન કરી શકી.'લબ્ધીને બહુ દુઃખ થતું જયારે લોકો માત્ર પોતાને જ ગુનેગાર ઠેરવતા. પ્રત્યક્ષ અને લબ્ધી એકમેકને અનહદ પ્રેમ કરતા. પણ અન્ય લોકોની વાતોમાં આવી જઈ પ્રત્યક્ષ ઝઘડાઓ કરવા લાગ્યો અને છેવટે વગર વિચારે છૂટા-છેડાનું પગલું લઇ લીધું. લબ્ધી આજે પણ ક્યારેક પ્રત્યક્ષને યાદ કરતી ત્યારે એક ફરિયાદ રહેતી, એક આક્રોશ રહેતો કે તેણે ક્યારેય પોતાને સમજવા પ્રયત્ન સુધ્ધાં ન કર્યો.

એરપોર્ટ બહાર નીકળતાં જ પોતાના મમ્મી-પપ્પાને જોઈ જાણે સ્વર્ગની અનુભૂતિ થતી હોઈ, તે પોતાના આંસુઓ રોકી ન શકી. પોતાના પ્રેમાળ માતાપિતાને મૂકી પોતે કેવી ભૂલ કરી હતી એવો અફસોસ લબ્ધીને થયો. ધીમે-ધીમે બધુંં થાળે પાડવા લાગ્યું. જયારે બે લોકો એકબીજાને સમજી ન શકે. એકબીજા સાથે લાગણી ન બાંધી શકે ત્યારે, આજીવન બળજબરીથી સાથે રહેવા કરતા છૂટા પડી જવું સારું. અને છૂટાછેડાને મોટું રૂપ ન આપતાં તેનો સ્વીકાર કરી આગળ વધવું જોઈએ. દોષારોપણ કરવાને બદલે વ્યક્તિને સાંત્વના આપી આગળ વધવા પ્રેરણા આપવી જોઈએ. અને પોતે હવે એ કામ કરશે લબ્ધીએ તેવો નિશ્ચય કર્યો.

છેવટે જુના રંગોનો લસરકો મારી લબ્ધી નવા ચિત્રો તરફ આગળ વધી. મુંબઈમાં એક્ઝિબિશન રાખી તે લોકોનો સારો આવકાર અને પ્રતિસાદ મેળવે છે. ક્રોધ, હતાશા, પ્રેમ, રુદન, હાસ્ય અને આશા દર્શાવતા ચિત્રો જોઈ લોકો મંત્રમુગ્ધ બની ગયા. એક ચિત્ર કે જેમાં, છોકરો અને છોકરી એફિલ ટાવરની સામે બાંકડે બેઠા છે, બંનેના ચેહરા પર આશાનો ભાવ વર્તાતો હતો. એ ચિત્રની સામે ચહેરા પર સ્મિત લઇ આરુષ ઉભો હતો.

લેખક-રીષીતા જાની (જામનગર)