કાર્બન ઉત્સર્જન ઘટાડવા EV માટે પ્રોત્સાહક પગલાં

- કેન્દ્ર સરકારની નવી પહેલ

- પ્રસંગપટ

- 74,000 સાર્વજનિક ચાર્જિંગ સ્ટેશનો મોટે 200 કરોડ રૂપિયાની ફાળવળી

દેશમાં ઇલેક્ટ્રિક વાહનો (ઈવી)ના ઉપયોગને પ્રોત્સાહન આપવા માટે, કેન્દ્ર સરકારે બે યોજનાઓને મંજૂરી આપી અને તેના માટે ૧૪,૦૦૦ કરોડ રૂપિયા ફાળવ્યા છે. દેશમાં કાર્બન ઉત્સર્જન ઘટાડવા માટે ઈવીને પ્રોત્સાહિત કરવું જરૂરી છે. PM  ઇલેક્ટ્રિક ડ્રાઇવ રિવોલ્યુશન ઇન ઇનોવેટિવ વ્હીકલ એન્હાન્સમેન્ટ (પીએમ-ઈ ડ્રાઈવ) સ્કીમ માટે રૂ. ૧૦,૯૦૦ કરોડની ફાળવણી કરવામાં આવી હતી જે આગામી બે વર્ષમાં (હાઇબ્રિડ અને) ઇલેક્ટ્રિક વાહનોના ઝડપી વિકાસ અને ઉત્પાદનને બદલશે.

FAME ૨૦૧૫માં રૂ. ૯૦૦ કરોડની પ્રારંભિક મૂડી સાથે શરૂ કરવામાં આવી હતી. ગયા નાણાકીય વર્ષમાં સમાપ્ત થયેલી આ યોજનાની બીજી આવૃત્તિમાં, ૧૧,૫૦૦ કરોડ રૂપિયાનું બજેટ ફાળવવામાં આવ્યું હતું. એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે કે નવી યોજનાઓ દેશમાં EVના લેવા અને અગાઉની પહેલોની સફળતાને આગળ વધારવામાં મદદ કરશે. EVની પ્રારંભિક કિંમત પેટ્રોલ-ડીઝલ એન્જિન કરતાં વધુ હોવાથી, તેને અપનાવવા માટે નાણાકીય સહાય જરૂરી માનવામાં આવે છે.

પીએમ ઇ-ડ્રાઇવ યોજના ૨૪.૭ લાખ ઇલેક્ટ્રિક ટુ-વ્હીલર, ૩.૧૬ લાખ ઇલેક્ટ્રિક થ્રી-વ્હીલર અને ૧૪,૦૨૮ ઇ-બસને સમર્થન આપે તેવી અપેક્ષા છે, જેને આશરે રૂ. ૩,૬૭૯ કરોડનું પ્રોત્સાહન મળશે. આ યોજના હેઠળ, ઇલેક્ટ્રિક ટ્રક અને ઇલેક્ટ્રિક એમ્બ્યુલન્સને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ૫૦૦ કરોડ રૂપિયાની ફાળવણી કરવામાં આવી છે જ્યારે ૭૪,૦૦૦ સાર્વજનિક ચાર્જિંગ સ્ટેશનો માટે ૨૦૦ કરોડ રૂપિયા ફાળવવામાં આવ્યા છે.

વધુમાં, PM-eBus સર્વિસ-પેમેન્ટ સિક્યોરિટી મિકેનિઝમ (PSM) સ્કીમ માટે રૂ. ૩,૪૩૫.૩૩ કરોડ ફાળવવામાં આવ્યા છે અને તે જાહેર પરિવહન સત્તાવાળાઓ પાસેથી ઇ-બસોની ખરીદી અને સંચાલન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે. આ યોજના હેઠળ, ચાલુ વર્ષથી ૨૦૨૮-૨૯ સુધી ૩૮,૦૦૦ ઈલેક્ટ્રિક બસો રજૂ કરવામાં આવનાર છે. યોજના હેઠળ, તે શરૂઆતના દિવસથી આગામી ૧૨ વર્ષ સુધી બસોના સંચાલનમાં પણ મદદ કરશે.

ઇલેક્ટ્રિક ટુ-વ્હીલર્સને સપોર્ટ કરવા ઉપરાંત, આ વખતે કોમર્શિયલ સ્તરે EVને અપનાવવા પર પણ ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે. ઉદાહરણ તરીકે, આ વખતે ઇલેક્ટ્રિક કાર માટે કોઈ જોગવાઈ નથી. વાણિજ્યિક વાહનો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું અર્થપૂર્ણ છે અને નાણાકીય સહાય વધુ મૂલ્યવાન સાબિત થઈ શકે છે કારણ કે વ્યાવસાયિક વાહનો વધુ પ્રદૂષિત થાય છે.

દાખલા તરીકે, જો વધુ ઈલેક્ટ્રિક ટ્રકો રાજધાનીમાં સામાન લાવશે તો ઘણી રાહત મળશે. એ જ રીતે, ઇલેક્ટ્રિક બસો પણ દેશના ઘણા શહેરોમાં ટ્રાફિક પ્રદૂષણને ઘટાડશે કારણ કે તે ડીઝલથી ચાલતી બસોનું સ્થાન લેશે. પબ્લિક ટ્રાન્સપોર્ટ માટે બજેટરી સપોર્ટ મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે તેમાંના મોટા ભાગના ખોટમાં છે અને નોંધપાત્ર રોકાણ કરવાની સ્થિતિમાં નથી. આવી સ્થિતિમાં તેમનું યોગદાન મર્યાદિત રહે તે જરૂરી છે.

ચાર્જિંગ સ્ટેશન પર ધ્યાન આપવું પણ જરૂરી છે. એ જ અખબારમાં પ્રકાશિત થયેલા અહેવાલ મુજબ, ભારતીય ટપાલ સેવાના સહયોગથી એક EV ચાર્જિંગ કંપનીએ હૈદરાબાદમાં પોસ્ટ ઓફિસમાં EV ચાર્જિંગ સ્ટેશન શરૂ કર્યું. આવા પ્રયાસોને વધુ પ્રોત્સાહન આપવાની જરૂર છે. પોસ્ટ ઓફિસો મોટાભાગે શહેરોમાં મુખ્ય સ્થાનો પર સ્થિત હોય છે અને ત્યાં ઉપલબ્ધ જમીન EV ચાર્જિંગ સ્ટેશન સ્થાપવા માટે યોગ્ય હોઈ શકે છે.પીએમ ઈ-ડ્રાઈવ યોજનામાં એક નવી સુવિધા એ ખરીદદારો માટે આધાર પ્રમાણિત ઈ-વાઉચર્સ હશે.