મેન મેડ ફાઇબરની માંગ વધી સ્પિનિંગ મિલોમાં રૂનો વપરાશ ઘટયો

- પ્રસંગપટ

- રૂ બજાર  ક્ષેત્રે સમીકરણો બદલાતા રહ્યા છે

- કપાસમાં ઉત્પાદન ખર્ચ વધતાં તથા હેકટરદીઠ પેદાશ ઘટતાં વાવેતરની પેટર્ન બદલાઈઃ ખેડૂતો મગફળી તથા મકાઈ તરફ વળ્યા

દેશના રૂ બજાર તથા કાપડ અને તૈયાર વસ્ત્રોની બજાર અને ઉદ્યોગ ક્ષેત્રે સમીકરણો બદલાતા રહ્યા છે. સુતરાઉ વસ્ત્રોની માગ ઘટી છે જ્યારે મેન-મેડ ફાઈબરના વસ્ત્રોની માગ તેની સરખામણીએ વધી હોવાનું સૂત્રો જણાવી  રહ્યા હતા. આના પગલે  રૂ બજારમાં  માગ પર અસર દેખાતી થઈ છે. રૂ બજારના જાણકારોના જણાવ્યા મુજબ ખાસ કરીને દક્ષિણ ભારતની સ્પિનિંગ મિલો દ્વારા વિસ્કોઝ તથા પોલીએસ્ટર જેવા  મેન-મેડ ફાઈબર-યાર્નનો વપરાશ વધતાં રૂની માગ પર અસર પડી છે. દેશમાં કોટનનો વપરાશ ૨૦૨૪-૨૫ની  વર્તમાન રૂ મોસમમાં ઘટી ૩૦૭ લાખ ગાંસડી થવાની શકયતા જાણકારો બતાવી રહ્યા હતા. એક ગાંસડીમાં ૧૭૦ કિલો રૂ આવતું હોય છે. આવી માગનો અંદાજ આ પૂર્વે ૩૧૫ લાખ ગાંસડીનો બતાવાયો હતો પરંતુ હવે આ અંદાજ ઘટાડવામાં આવ્યાના વાવડ મળ્યા હતા. કોટન સિઝન ૨૦૨૩-૨૪માં આવો વપરાશ ૩૧૩ લાખ ગાંસડીનો નોંધાયો હતો તથા આ વર્ષે આવો વપરાશ ઘટવાની શક્યતા બતાવાઈ રહી છે. શ્રમિકોની અછતના કારણે સ્પિનિંગ મિલો ધીમી ગતિએ કામગીરી બજાવી રહ્યાના સમાચાર પણ તાજેતરમાં આવ્યા હતા. અને આની અસર પણ રૂની માગ પર દેખાઈ છે. રૂની સરખામણીએ સ્પિનિંગ મિલોને વિસ્કોઝ જેવા મેન-મેડ ફાઈબર્સમાં વધુ વળતર  મળી રહ્યું છે અને તેના પગલે રૂના વપરાશ પર અસર પડી છે. દેશમાં આ વર્ષે રૂના વાવેતરમાં પણ ઘટાડો થયો છે  તથા આવો ઘટાડો આશરે ૧૦ ટકાનો મનાઈ રહ્યો છે. ૨૦૨૩-૨૪માં આવા  વાવેતરનો વિસ્તાર ૧૨૬થી ૧૨૭ લાખ હેકટર્સ નોંધાયો હતો તે ઘટી ૨૦૨૪-૨૫ની વર્તમાન રૂ મોસમમાં આશરે ૧૧૪થી ૧૧૫ લાખ હેકટર્સનો થયાનું બજારના સૂત્રો જણાવી રહ્યાા હતા.

૨૦૨૨-૨૩ની  મોસમમાં આવા વાવેતરનો વિસ્તાર ૧૨૯થી ૧૩૦ લાખ હેકટર્સનો નોંધાયો હતો. ૨૦૨૦-૨૧માં આ આંકડો ૧૩૨થી ૧૩૩ લાખ હેકટર્સ સુધી પણ પહોંચ્યો હતો. તથા એ વખતે રૂનું ઉત્પાદન ૩૫૨થી ૩૫૩ લાખ ગાંસડી થયું હતું.  આ વર્ષે ઉત્પાદન ૨૯૪થી ૨૯૫ લાખ ગાંસડી અંદાજાયું છે. હેકટરદીઠ પેદાશમાં પણ પીછેહટ  જોવા મળી છે. આવી હેકટરદીઠ કપાસની પેદાશ પાંચ વર્ષ અગાઉ ૪૫૧થી ૪૫૨ કિલોની નોંધાઈ હતી તે હવે ઘટી ૪૩૫થી ૪૩૬ કિલો (હેકટરદીઠ) નોંધાઈ છે. દેશના કપાસ ઉગાડતા ખેડૂતો મકાઈ તથા મગફળીના વાવેતર તરફ વળી રહ્યા છે અને તેની સામે કપાસનું વાવેતર ઘટાડતા જોવા મળ્યા છે. તેલંગણામાં આ વર્ષે વરસાદ વહેલો થતાં ત્યાં વાવેતરનો આરરંભ થઈ ગયો છે.

સરકાર હસ્તકના ટેક્સટાઈલ મિનિસ્ટ્રીના સૂત્રો આ વર્ષે દેશમાં રૂનું ઉત્પાદન ૨૯૪થી ૨૯૫ લાખ ગાંસડીનું બતાવી રહ્યા છે ત્યારે કોટન એસોસીએશન ઓફ ઈન્ડિયાના  સૂત્રો આ અંદાજ ૨૯૧થી ૨૯૨ લાખ ગાંસડીનો બતાવી રહ્યા છે. ગઈ મોસમનો સિલ્લક સ્ટોક ૩૦થી ૩૧ લાખ ગાંસડીનો અંદાજાયો હતો. આયાત આ મોસમમાં અત્યાર સુધીના ગાળામાં આશરે ૨૭થી ૨૮ લાખ ગાંસડીની ગણાઈ છે. સામે નિકાસ આશરે ૧૦ લાખ ગાંસડી ગણાઈ છે. આ ગાળામાં વપરાશ ૧૮૪થી ૧૮૫ લ ાખ ગાંસડીનો મનાઈ રહ્યો છે.  આ વર્ષે રૂની કુલ આયાત વધી ૩૨થી ૩૩ લાખ ગાંસડી થવાની શક્યતા જાણકારો બતાવતા હતા. ગયા વર્ષ કરતાં આ વર્ષે આયાત ૧૭થી ૧૮ લાખ ગાંસડી વધુ થવાની શક્યતા બતાવાઈ છે. આની સામે નિકાસ ૨૮થી ૨૯ લાખ ગાંસડીથી ઘટી ૧૪થી ૧૫ લાખ ગાંસડી થવાનું અનુમાન પણ બતાવાયું છે. વર્તમાન રૂ મોસમના પ્રથમ ૭ મહિનામાં  દેશમાંથી રૂની નિકાસ  આશરે ૧૦ લાખ ગાંસડી થઈ ગઈ છે.  ગુજરાતના ખેડૂતો કપાસના બદલે મગફળી તરફ વળી રહ્યા છે જ્યારે મહારાષ્ટ્ર અને મધ્ય પ્રદેશના કપાસ ઉગાડતા ખેડૂતો કપાસના બદલે મકાઈ તરફ વળ્યાના વાવડ મળ્યા હતા. કપાસનો ઉત્પાદન ખર્ચ વધ્યો છે  સામે પેદાશ  ઓછી મળતાં વાવેતરની પેટર્ન બદલાતી જોવા મળી છે.