ઓનલાઈન છેતરપિંડી પર કાબુ મેળવવા RBI રીઅલ ટાઇમ મોનિટરિંગ પ્લેટફોર્મ લાવશે

નવી દિલ્હી : ડિજિટલ પેમેન્ટ સંબંધિત છેતરપિંડીના વધતા જતા કેસોને રોકવા માટે, રિઝર્વ બેંકની દેખરેખ અને માર્ગદર્શન હેઠળ એક નવું પ્લેટફોર્મ તૈયાર કરવામાં આવી રહ્યું છે. તેને ડિજિટલ પેમેન્ટ ઇન્ટેલિજન્સ પ્લેટફોર્મ (DPIP) કહેવામાં આવી રહ્યું છે. આ પ્લેટફોર્મને ડિજિટલ પબ્લિક ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર તરીકે વિકસાવવામાં આવશે

સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, આ પહેલ હેઠળ મુખ્ય જાહેર અને ખાનગી ક્ષેત્રની બેંકોનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. આ પ્લેટફોર્મને ડિજિટલ પબ્લિક ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર તરીકે વિકસાવવામાં આવશે.

તેનો હેતુ ડિજિટલ વ્યવહારોમાં છેતરપિંડી અટકાવવા અને જોખમ વ્યવસ્થાપનમાં સુધારો કરવાનો છે. આ પ્લેટફોર્મ દ્વારા, છેતરપિંડી સંબંધિત માહિતી રીઅલ ટાઇમમાં શેર કરી શકાય છે, જે સમયસર નકલી વ્યવહારોને અટકાવશે.

કેન્દ્ર સરકાર અને રિઝર્વ બેંક નાણાકીય છેતરપિંડીનો સામનો કરવા માટે સાથે મળીને એક નવું ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ શરૂ કરવાની તૈયારી કરી રહ્યા છે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, આ પ્લેટફોર્મનું સંસ્થાકીય માળખું જાહેર અને ખાનગી ક્ષેત્રની બેંકોની મદદથી તૈયાર કરવામાં આવશે.

આ મુદ્દો સરકાર અને રિઝર્વ બેંક  બંને માટે પ્રાથમિકતા છે. જ્યારે આ પ્લેટફોર્મ સંપૂર્ણપણે કાર્યરત થશે, ત્યારે તે વિવિધ ોતોમાંથી ડેટા એકત્રિત કરશે અને તેનું વિશ્લેષણ કરશે, જેથી કોઈપણ સંભવિત ખતરો અથવા છેતરપિંડીને ઓળખી શકાય. આ પ્લેટફોર્મ રીઅલ-ટાઇમમાં ડેટા શેર કરશે, જે છેતરપિંડી અટકાવશે અને વ્યવહારોને સુરક્ષિત બનાવશે.

ભારતીય રિઝર્વ બેંકના તાજેતરના વાર્ષિક અહેવાલ મુજબ, નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૪-૨૫માં બેંકોમાં છેતરપિંડીના કેસોમાં તીવ્ર ઉછાળો આવ્યો છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, છેતરપિંડીને લગતી કુલ રકમ લગભગ ત્રણ ગણી વધીને રૂ. ૩૬,૦૧૪ કરોડ થઈ ગઈ છે, જ્યારે ગયા વર્ષે તે રૂ. ૧૨,૨૩૦ કરોડ હતી.

ખાનગી ક્ષેત્રની બેંકોમાં, મોટાભાગના છેતરપિંડીના કેસ કાર્ડ અને ઇન્ટરનેટ સંબંધિત થયા છે, જ્યારે સરકારી બેંકોમાં, છેતરપિંડીના મોટાભાગના કિસ્સા લોન સંબંધિત છે.ઓનલાઈન છેતરપિંડી પર કાબુ મેળવવા RBI રીઅલ ટાઇમ મોનિટરિંગ પ્લેટફોર્મ લાવશે

નવી દિલ્હી : ડિજિટલ પેમેન્ટ સંબંધિત છેતરપિંડીના વધતા જતા કેસોને રોકવા માટે, રિઝર્વ બેંકની દેખરેખ અને માર્ગદર્શન હેઠળ એક નવું પ્લેટફોર્મ તૈયાર કરવામાં આવી રહ્યું છે. તેને ડિજિટલ પેમેન્ટ ઇન્ટેલિજન્સ પ્લેટફોર્મ (DPIP) કહેવામાં આવી રહ્યું છે.

સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, આ પહેલ હેઠળ મુખ્ય જાહેર અને ખાનગી ક્ષેત્રની બેંકોનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. આ પ્લેટફોર્મને ડિજિટલ પબ્લિક ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર તરીકે વિકસાવવામાં આવશે.

તેનો હેતુ ડિજિટલ વ્યવહારોમાં છેતરપિંડી અટકાવવા અને જોખમ વ્યવસ્થાપનમાં સુધારો કરવાનો છે. આ પ્લેટફોર્મ દ્વારા, છેતરપિંડી સંબંધિત માહિતી રીઅલ ટાઇમમાં શેર કરી શકાય છે, જે સમયસર નકલી વ્યવહારોને અટકાવશે.

કેન્દ્ર સરકાર અને રિઝર્વ બેંક નાણાકીય છેતરપિંડીનો સામનો કરવા માટે સાથે મળીને એક નવું ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ શરૂ કરવાની તૈયારી કરી રહ્યા છે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, આ પ્લેટફોર્મનું સંસ્થાકીય માળખું જાહેર અને ખાનગી ક્ષેત્રની બેંકોની મદદથી તૈયાર કરવામાં આવશે.

આ મુદ્દો સરકાર અને રિઝર્વ બેંક  બંને માટે પ્રાથમિકતા છે. જ્યારે આ પ્લેટફોર્મ સંપૂર્ણપણે કાર્યરત થશે, ત્યારે તે વિવિધ ોતોમાંથી ડેટા એકત્રિત કરશે અને તેનું વિશ્લેષણ કરશે, જેથી કોઈપણ સંભવિત ખતરો અથવા છેતરપિંડીને ઓળખી શકાય. આ પ્લેટફોર્મ રીઅલ-ટાઇમમાં ડેટા શેર કરશે, જે છેતરપિંડી અટકાવશે અને વ્યવહારોને સુરક્ષિત બનાવશે.

ભારતીય રિઝર્વ બેંકના તાજેતરના વાર્ષિક અહેવાલ મુજબ, નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૪-૨૫માં બેંકોમાં છેતરપિંડીના કેસોમાં તીવ્ર ઉછાળો આવ્યો છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, છેતરપિંડીને લગતી કુલ રકમ લગભગ ત્રણ ગણી વધીને રૂ. ૩૬,૦૧૪ કરોડ થઈ ગઈ છે, જ્યારે ગયા વર્ષે તે રૂ. ૧૨,૨૩૦ કરોડ હતી.

ખાનગી ક્ષેત્રની બેંકોમાં, મોટાભાગના છેતરપિંડીના કેસ કાર્ડ અને ઇન્ટરનેટ સંબંધિત થયા છે, જ્યારે સરકારી બેંકોમાં, છેતરપિંડીના મોટાભાગના કિસ્સા લોન સંબંધિત છે.