ભારતનું ઘરગથ્થુ દેવું જીડીપીના 39.1 ટકાની રેકોર્ડ ઊંચાઈએ પહોંચશે

નવી દિલ્હી : નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૪ ના ત્રીજા ક્વાર્ટરમાં ભારતનું ઘરગથ્થુ દેવું ગ્રોસ ડોમેસ્ટિક પ્રોડક્ટ (જીડીપી) ના ૩૯.૧% ના સર્વકાલીન ઉચ્ચ સ્તરે પહોંચી શકે છે, જે નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૧ના ચોથા ત્રિમાસિકમાં ૩૮.૬% ની અગાઉની ટોચ કરતાં વધુ છે.

એક વિશ્લેષણ દર્શાવે છે કે, નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૪ના ત્રીજા ત્રિમાસિકમાં દેવું વાષક ધોરણે ૧૬.૫ ટકા વધ્યું હોવાનો અંદાજ છે, જે મોટાભાગે બિન-હાઉસિંગ ડેટમાં ઝડપી વૃદ્ધિને કારણે છે.

વધતો જતો ઘરગથ્થુ લાભ એ કોર્પોરેટ ઋણમાં વધારો સાથે તદ્દન વિપરીત છે, જે નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૪ના ત્રીજા ત્રિમાસિકમાં માત્ર ૬.૧% વધ્યો હોવાનો અંદાજ છે, જે જીડીપીના ૪૨.૭ ટકાના ૧૫-વર્ષના નીચા સ્તરે પહોંચ્યો છે. અર્થશાસ્ત્રીઓ નિર્દેશ કરે છે કે નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૧ ના અંતમાં ઘરગથ્થુ દેવું ઝડપથી વધ્યું હતું કારણ કે ઘણા ઓછી આવક ધરાવતા પરિવારો કોરોનાથી પ્રભાવિત થયા હતા અને તેમને ઉધાર લેવાની ફરજ પડી હતી.

જો કે, તે ચિંતાનું કારણ છે કે ત્યારથી લીવરેજમાં ઘટાડો થયો નથી. કંપનીઓ પાસે રોકડનું સ્તર ઊંચું છે કારણ કે તેઓએ મજબૂત નફાની સંખ્યા નોંધાવી છે પરંતુ હજુ સુધી અર્થપૂર્ણ રોકાણ કરવાનું બાકી છે.

ઘણા નિષ્ણાતોએ સૂચવ્યું છે કે બિન-હાઉસિંગ દેવું છે જે ઝડપથી વધી રહ્યું છે. ઉદાહરણ તરીકે, ડિસેમ્બર, ૨૦૨૩ ક્વાર્ટરમાં, બિન-હાઉસિંગ દેવું ૧૮.૩ ટકા અને હાઉસિંગ લોન ૧૨.૨ ટકા વધી હતી. આ રીતે, બિન-હાઉસિંગ લોનનો હિસ્સો કુલ ઘરગથ્થુ દેવાના ૭૨% હતો.

ડિસેમ્બર, ૨૦૨૩ ક્વાર્ટરમાં કોર્પોરેટ ડેટમાં અંદાજિત વધારો નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૪ ના બીજા ક્વાર્ટરમાં નોંધાયેલા ૫.૫ ટકા વધારા જેટલો લગભગ નબળો હતો અને નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૪ ના ત્રીજા ક્વાર્ટરમાં નોંધાયેલા ૧૦ ટકા કરતાં ધીમો હતો. નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૪ ના ત્રીજા ક્વાર્ટરમાં બિન-સરકારી, બિન-નાણાકીય દેવાની વૃદ્ધિમાં ઘરગથ્થુ ક્ષેત્રનો હિસ્સો લગભગ ૭૦% હતો,

ભારતીય રિઝર્વ બેંકના ડેટા મુજબ નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૨ના બીજા ક્વાર્ટરમાં  ૭.૨ ટકાથી ઘટીને નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૩માં પરિવારોની ચોખ્ખી નાણાકીય બચત જીડીપીના ૫.૧ ટકાની પાંચ દાયકાની નીચી સપાટીએ આવી ગઈ હતી.