જીએસટી અપીલમાં ઇલેક્ટ્રોનિક ક્રેડિટ લેજરથી પ્રી-ડિપોઝિટ માન્ય

- વેચાણવેરો - સોહમ મશરુવાળા

જીએસટી કાયદા અંતર્ગત અપીલ ફાઈલ કરતી વખતે જરૂરી 10% ટેક્સની પ્રી-ડિપોઝિટ ફક્ત ઇલેક્ટ્રોનિક કેશ લેજર દ્વારા નહીં પરંતુ ઇલેક્ટ્રોનિક ક્રેડિટ લેજર (ECL) મારફતે પણ કરી શકાય છે : ગુજરાત હાઈકોર્ટના તાજેતરના ચુકાદાએ આ સ્પષ્ટતા કરી છે. આ નિર્ણય એ કંપનીઓ માટે મોટા રાહતરૂપ છે જેઓ ITC (Input Tax Credit) ઉપલબ્ધ હોવા છતાં કેશ દ્વારા ચુકવણી માટે દબાણ અનુભવી રહી હતી. ભારતની સર્વોચ્ચ અદાલતે પણ ગુજરાત હાઇકોર્ટના દ્રષ્ટિકોણ સાથે સંમતિ આપી છે અને યુનિયન ઓફ ઇન્ડિયા દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી સ્પેશિયલ લીવ પિટિશનને ફગાવી દીધી છે, જેનાથી ગુજરાત હાઈકોર્ટનાચુકાદાને સમર્થન આપ્યું છે જેણે યશો ઇન્ડસ્ટ્રીઝ લિમિટેડને તેની ઇલેક્ટ્રોનિક ક્રેડિટ લેજર (ECL) નો ઉપયોગ કરીને તેની ગૂડસ એન્ડ સર્વિસ ટેક્સ (GST) અપીલ માટે પ્રી-ડિપોઝીટ ચૂકવવાની મંજૂરી આપી છે. આ નિર્ણય વ્યવસાયો માટે આવા ફરજિયાત ચુકવણીઓ માટે તેમના ઉપલબ્ધ ઇનપુટ ટેક્સ ક્રેડિટનો ઉપયોગ કરવા માટે કાનૂની સ્થિતિને મજબૂત બનાવે છે, જે GST ખાતાના આગ્રહને નકારી કાઢે છે. આજના લેખમાં યશો ઇન્ડસ્ટ્રીઝના કેસમાં ગુજરાત હાઈકોર્ટના ચુકાદાની વિગતો સ્પષ્ટ કરવામાં આવી છે. (R/SCA 10504 of 2023) 

કેસની હકીકતો

અરજદાર મેસર્સ યાશો ઇન્ડસ્ટ્રીઝ લિ. એક પબ્લિક લિમિટેડ કંપની છે જે રસાયણો, ફૂડ એન્ટીઑક્સિડન્ટો, રબર રસાયણો અને લુબ્રિકન્ટ એડિટિવ્સ જેવા વિશિષ્ટ રસાયણોના ઉત્પાદન અને નિકાસના વ્યવસાયમાં સંકળાયેલી છે. અરજદારના ઉત્પાદનોનો નોંધપાત્ર હિસ્સો પણ નિકાસ કરવામાં આવે છે જેના પરિણામે દેશની વિદેશી હૂંડિયામણની કમાણીમાં નોંધપાત્ર ફાળો મળે છે, ૨૮.૦૨.૨૦૧૮ થી ૧૪.૦૧.૨૦૨૧ ના સમયગાળા દરમિયાન, અરજદાર કંપની ઇન્ટિગ્રેટેડ ગુડ્સ એન્ડ સર્વિસીસ ટેક્સ એક્ટ, ૨૦૧૭ની કલમ ૧૬(૩)(બી) ની શરતો હેઠળ નિકાસ પર ચૂકવવામાં આવેલ IGST નું રિફંડ મેળવી રહી હતી, ઉપરાંત ૧૩.૧૦.૨૦૧૭ના રોજ નોટિફિકેશન નંબર ૭૯/૨૦૧૭- Cus દ્વારા નિકાસ/નિકાસ કરાયેલ માલના ઉત્પાદનમાં સમાવિષ્ટ કાચા માલની આયાત પર આપવામાં આવેલ IGST મુક્તિ પણ ભોગવતી હતી. અરજદાર IGST રિફંડ મેળવ્યા હતા, પરંતુ સરકારના નિયમ ૯૬(૧૦) અને સૂચના નં. 54/2018-CT હેઠળ રિફંડ માટે યોગ્ય ન ગણાઈ GST ખાતાએ કેસની તપાસ કરી અને આ વિવાદ બોમ્બે હાઈકોર્ટ સમક્ષ પેન્ડિંગ હતો.

અરજદારની દલીલ

અરજદાર તરફથી દલીલ કરવામાં આવી કે 'પેઇડ' શબ્દનો અર્થ માત્ર નગદ ચૂકવણી નહીં પરંતુ ઇનપુટ ટેક્સ ક્રેડિટ (ITC) ઉપયોગ કરીને ચૂકવણી પણ થઇ શકે છે. અરજદાર દ્વારા ઓએસિસ રિયાલ્ટી વિ. યુનિયન ઓફ ઇન્ડિયા કેસનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો. અરજદાર તરફથી દલીલ કરવામાં આવી કે કલમ 107(6)(b) હેઠળ, 'ચૂકવણી' શબ્દોનો અર્થ ફક્ત ઇલેક્ટ્રોનિક કેશ લેજર દ્વારા ચુકવણીનો અર્થ થતો નથી. વધુમાં CBIC દ્વારા જારી પરિપત્ર તા. 06.07.2022 પર આધાર રાખવામાં આવ્યો જેમાં સ્પષ્ટ રીતે જણાવાયું છે કે output tax માટે ECL નો ઉપયોગ થઇ શકે છે. તેથી, ઇલેક્ટ્રોનિક કેશ લેજર દ્વારા પ્રી-ડિપોઝીટની ચુકવણીની માંગ કરતો GST ખાતાનો આદેશ રદ કરવો જરૂરી છે.

ગુજરાત હાઈકોર્ટનો નિર્ણય

ગુજરાત હાઈકોર્ટે તેના અગાઉના નિર્ણય અને ઓએસિસ રિયલ્ટીમાં બોમ્બે હાઈકોર્ટના ચુકાદા પર આધાર રાખ્યો હતો, જેમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે ECLમાંથી અપીલ માટે પ્રી-ડિપોઝીટ કરી શકાય છે, માત્ર કેશ લેજરથી જ નહીં. કોર્ટે 06 જુલાઈ 2022 ના CBIC પરિપત્રનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો. જેમાં સ્પષ્ટતા કરવામાં આવી હતી કે આઉટપુટ ટેક્સ (સીએલ સહિત) ને ચૂકવવાપાત્ર જાહેરાતનો ઉપયોગ કરીને ચૂકવણી કરી શકાય છે.

GST અધિકારીઓ દ્વારા 25.04.2023 ના રોજ કેશ લેજર ચુકવણી પર આગ્રહ રાખતો વાંધાજનક આદેશ રદ કરવામાં આવ્યો હતો.

જીએસટી વિભાગ શુરાતન

ગુજરાત હાઈકોર્ટના આદેશથી નારાજ થઇને, જીએસટી વિભાગે સુપ્રીમ કોર્ટ સમક્ષ ગુજરાત હાઈકોર્ટના ચુકાદાને રદ્દ કરવા માટે અરજી કરી હતી.

સુપ્રીમ કોર્ટનો ચુકાદો

સર્વોચ્ચ અદાલતે GST ખાતા દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી SLP ને ફગાવી દીધી હતી. ત્યંથી એ મતને સમર્થન આપ્યું હતું કે કલમ 107 (6) હેઠળ પ્રી-ડિપોઝીટખરેખર ITC નો ઉપયોગ કરીને કરી શકાય છે, જો કાયદો તેને સ્પષ્ટપણે પ્રતિબંધિત કરતું નથી.