Diwali 2023: દિવાળી અને દેવ દિવાળીમાં શું છે ફરક? જાણો બંનેના અર્થ અને પ્રથાઓ વિગતવાર
દિવાળી અને દેવ દિવાળી બંને ભારતમાં મનાવવામાં આવતા મહત્વપૂર્ણ હિંદુ તહેવાર છે, જોકે બંનેનો અર્થ અલગ છે.
Updated: Nov 12th, 2023
GS TEAM
12 નવેમ્બર-2023, રવિવાર
દિવાળી જેને દીપાવલીના નામથી પણ ઓળખવામાં આવે છે. રોશનીનો તહેવાર દિવાળી હિંદુ ચંદ્ર કેલેન્ડરના આધારે ઓક્ટોબર કે નવેમ્બરમાં મનાવવામાં આવે છે. આ સામાન્યરીતે પાંચ દિવસ સુધી ચાલે છે, ઉત્સવનો મુખ્ય દિવસ ત્રીજા દિવસે હોય છે.
અર્થ
દિવાળી અંધકાર પર પ્રકાશ અને બુરાઈ પર અચ્છાઈના વિજયનું પ્રતીક છે. આ દુષ્ટ રાજા રાવણ પર વિજય પ્રાપ્ત કરવા અને પોતાની પત્ની સીતાને બચાવ્યા બાદ ભગવાન રામની અયોધ્યા વાપસી સાથે જોડાયેલો છે. દિવાળી ધન અને સમૃદ્ધિની દેવી લક્ષ્મીનો પણ તહેવાર છે.
પ્રથાઓ
દિવાળી દરમિયાન લોકો તેલના દીવા અને મીણબત્તી પ્રગટાવે છે. પોતાના ઘરને સજાવે છે, ગિફ્ટ આપે છે અને ફટાકડા ફોડે છે. મંદિરો અને ઘરોમાં રોશની કરવામાં આવે છે. ધન અને સફળતા માટે દેવી લક્ષ્મી અને ભગવાન ગણેશને પ્રાર્થના કરવામાં આવે છે.
દિવાળી, ખુશી, ઉત્સવ અને પારિવારિક સમારોહનો તહેવાર છે. આ ઘરોને સાફ કરવા અને સજાવવા, નવા કપડા પહેરવા, વિશેષ વ્યંજન બનાવવા અને પરિવાર અને મિત્રો સાથે મિઠાઈઓ ખાવાનો સમય છે.
દિવાળી-દીપાવલી (12-11-2023)
આસો વદ ચૌદશ તા. ૧૨/૧૧/૨૦૨૩ રવિવારના રોજ દિવાળી-દીપાવલીનું શુભ વર્ષ છે. લક્ષ્મીપૂજન-શારદાપૂજન માટે શ્રેષ્ઠ દિવસ છે. નરક ચતુર્દશી-રૂપ ચતુર્દશી પણ છે.
દેવ દિવાળી વિશે જાણો
દેવ દિવાળી જેને કારતક પૂનમના નામથી પણ ઓળખવામાં આવે છે. હિંદુ મહિના અનુસાર આ તહેવાર કારતકની પૂનમના દિવસે મનાવવામાં આવે છે. આ દિવાળીના લગભગ 15 દિવસ બાદ આવે છે.
અર્થ
દેવ દિવાળીનો તહેવાર દેવી-દેવતાઓ, ખાસ કરીને ભગવાન શિવની આરાધનાને સમર્પિત છે. એવો દાવો કરવામાં આવે છે કે દેવતા ગંગા નદીમાં સ્નાન કરવા માટે ભારતના સૌથી પવિત્ર શહેરો પૈકીનું એક વારાણસી (કાશી)માં આવે છે. દેવ દિવાળીનો સંબંધ ભગવાન શિવની રાક્ષસ ત્રિપુરાસુર પર વિજય સાથે પણ છે.
પ્રથાઓ
દેવ દિવાળી પર ભક્ત વારાણસીમાં ગંગા નદીમાં પવિત્ર ડુબકી લગાવે છે, પૂજા કરે છે અને ઘાટો પર તેલની રોશની (દીવા) પ્રગટાવે છે. કહેવાય છે કે વારાણસીના ઘાટ હજારો દીવાથી ભરેલા હતા, જેનાથી એક સુંદર તસવીર બને છે. આતિશબાજી બનાવવાની વિદ્યાના બદલે, આ આયોજન સમર્પણ અને પરંપરાઓ દ્વારા ચિહ્નિત છે.
દેવ આત્મા છે. દિવાળીની તુલનામાં દેવ દિવાળી વધુ પવિત્ર અને આધ્યાત્મિક રીતે સેલિબ્રેટ કરવામાં આવતી ઘટના છે. આ આત્મનિરીક્ષણ, પ્રાર્થના અને દેવી-દેવતાઓનું સન્માન કરવાનો સમય છે.
દેવ દિવાળી (27-11-2023)
કારતક સુદ-પૂનમ તા. ૨૭/૧૧/૨૦૨૩ સોમવાર ના રોજ દેવ દિવાળીનું શુભ પર્વ છે. શ્રી ગુરુનાનક જયંતી, શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય જયંતી છે. કાર્તિક સ્નાન તેમજ તુલસી વિવાહની સમાપ્તિ આજરોજ થશે. જૈન સિધ્યાચલજીની યાત્રા, કાર્તિકસ્વામિ દર્શન થશે. પુષ્કરમાં તેમજ સિધ્યપુરમાં મેળો ભરાશે.
