Hindu Wedding Rituals: હિન્દુ ધર્મમાં લગ્નને 16 સંસ્કારોમાંથી એક માનવામાં આવે છે જેની દરેક પરંપરા ખૂબ જ ખાસ હોય છે. એકંદરે લગ્નની દરેક વિધિ અને રિવાજમાં કોઈને કોઈ ઊંડી ભાવના અને પરંપરા છુપાયેલી હોય છે. આ પરંપરાઓનો સબંધ માત્ર ધાર્મિક માધ્યમથી જ નથી પણ સંબંધોને મજબૂત બનાવવા માટે પણ ખાસ હોય છે. હિન્દુ લગ્નોમાં ઘણી બધી પરંપરાઓ હોય છે, જેમાંથી એક લગ્નમાં દુલ્હને લાલ જોડા પહેરવા. ચાલો જાણીએ આ ખાસ પરંપરા વિશે જે સદીઓથી ચાલી રહી છે.
હિન્દુ લગ્નોમાં દુલ્હન લાલ જોડા પહેરવાનું મહત્ત્વ
લગ્નમાં જ્યારે દુલ્હન મંડપમાં નીચે આવે છે, ત્યારે લાલ સાડી અથવા લાલ જોડા પહેરવાની પરંપરા છે. ધાર્મિક પરંપરા પ્રમાણે લાલ રંગ માત્ર સુંદરતા માટે નથી. હિન્દુ માન્યતા પ્રમાણે લાલ રંગ માતા લક્ષ્મીનું પ્રતીક છે. લગ્નના દિવસે છોકરીને માતા લક્ષ્મીનું સ્વરૂપ માનવામાં આવે છે, તેથી તેને લાલ વસ્ત્રો પહેરાવવામાં આવે છે જેથી ઘરમાં સુખ, સમૃદ્ધિ અને શુભતા આવે. આ કારણોસર દુલ્હનને ઘરની લક્ષ્મી કહેવામાં આવે છે.
લાલ રંગને અગ્નિનું પણ પ્રતીક માનવામાં આવે છે. લગ્નની તમામ વિધિ અગ્નિને સાક્ષી માનીને કરવામાં આવે છે. તેથી, કન્યાને અગ્નિ સમાન લાલ-કેસરીયો રંગ પહેરાવવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત લાલ રંગ સાહસ, ઉર્જા અને નવા જીવનની શરૂઆતનો પણ પ્રતીક છે. આ સાથે જ લગ્ન જીવનનો નવો અધ્યાય પણ હોય છે, તેથી લાલ રંગને શુભ માનવામાં આવે છે.
લાલ રંગ ત્યાગ અને સમર્પણનું પ્રતીક
દુલ્હનનું લાલ રંગ પહેરવાનું એક કારણ એ પણ છે કે લાલ રંગને ત્યાગ અને સમર્પણનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. કારણ કે, લગ્ન દરમિયાન છોકરી પોતાનું પિયર છોડીને સાસરિયામાં નવું જીવન શરૂ કરે છે. આ જ સમર્પણ અને ત્યાગ લાલ રંગ દ્વારા દર્શાવવામાં આવે છે. લગ્ન માત્ર એક સમારોહ નથી, પરંતુ એક સંપૂર્ણ વૈદિક અનુષ્ઠાન છે. તેથી મહેંદી, હલ્હી, તેલ ચઢાવવું, ગામની માટી લાવવી, મંડપ બાંધવા સુધીની દરેક વિધિ પાછળ વૈજ્ઞાનિક, સાંસ્કૃતિક અને ધાર્મિક કારણો હોય છે.
